Direct naar de

 "Veldnamen"

Verklarende woordenlijst


 

Inleiding

Een veldnaam is de eigennaam van bouw- en grasland, zowel van individuele percelen als van complexen van percelen. Ieder plattelands dorp kende ooit honderden akkers, weilanden en andere percelen met elk een specifieke naam,  zoals Bestemoederskamp, Blaasbalg of Honingvlek.

In de loop der eeuwen werden veldnamen aan percelen gegeven om deze van elkaar te onderscheiden. Voor de invoering van het kadaster in 1832 werden deze veldnamen gebruikt om de akkers, weilanden en dergelijke nader aan te duiden bij eigendomsoverdracht.

Naamgeving
De namen die gegeven werden kwamen niet uit de lucht vallen en hadden vaak een directe relatie met het landschap. Sommige geven de hoge of lage ligging aan. Dreumelse voorbeelden hiervan zijn: Hoogvelt, Horst en de Hught. Andere zeggen iets over de bodemgesteldheid. De Peperkoek bijvoorbeeld. Deze naam zegt iets over de kwaliteit van het perceel. Soms verwijzen veldnamen naar de (vroegere) begroeiing van het perceel, bijvoorbeeld de Bieskampen.

Er zijn ook namen die aangeven welke dieren er in het gebied huisden (of huizen), zoals
Uile(n)pas of er werden (of worden) geweid, bijvoorbeeld de Koekampen. Weer andere zijn ontleend aan de vorm van het land, zoals Scherpekampen of aan de grootte van het perceel, bijvoorbeeld Vier Morgen de Zegge. In veldnamen blijft soms ook de naam van de (vroegere) eigenaar of gebruiker bewaard, zoals Vrouw Malsenkamp en Jonker Otto (van Scherpenzeel).

Ook in de afgelopen eeuwen werden in diverse documenten de Dreumelse veldnamen vastgelegd. Dat gebeurde in allerlei transacties, zoals verkoop van een boerderij en verervingen van goederen. Zo heeft Tremele ook onderzoek gedaan in de Registers op de Leenaktenboeken van het vorstendom Gelre en Graafschap Zutphen, waarin opgenomen akten uit de periode 1300-1800. Enkele Dreumelse veldnamen uit die periode zijn: Kokesweert (1326), Sandcamp (1418) Lambertswey (1442), Kerckenweert (1664), Pestenweert (1716).

Vele Dreumelnaren, met name de oudere landbouwers, kennen nog de veldnamen van de akkers, weiden en landbouwgronden, die eigendom waren van hun ouders en grootouders.

De namen grijpen terug naar een eeuwenoude traditie waarbij men namen aan landerijen, wegen, paadjes en watergangen gaf. Hun huidige kennis van de nog bestaande veldnamen én ook vooral de ligging van de betreffende percelen is van groot belang voor het lokaliseren van een bepaalde veldnaam.

Veldnamen behoren tot een boeiende categorie van ons immateriële erfgoed. Namen als  Vuildel, Wanmolen of Verlaten Goederen maken je nieuwsgierig en dan wil je meer weten over de geschiedenis van dit stukje wei- of bouwland.

Het gebruik van veldnamen is wat in de vergetelheid geraakt. Dat is jammer want achter die namen zit vaak een schat aan verhalen verborgen.

Tremele vindt het daarom zo belangrijk om op deze plaats extra aandacht te geven aan de Dreumelse veldnamen. We proberen - waar mogelijk - de veldnamen te verklaren. Dat is op zich een valkuil omdat het niet altijd even duidelijk is of de vertaalslag naar de huidige tijd mogelijk is; vaak zijn woorden verloren gegaan of hebben ze door het streekdialect een andere betekenis dan elders in het land. Ook afleidingen van bepaalde woorden kunnen makkelijk een verkeerde verklaring opleveren.

Hedendaagse straatnaamgeving
 Ook de gemeente West Maas en Waal hecht grote waarde aan het behoud van de historische veldnamen. Zij stelt Tremele in de gelegenheid om bij straatnamen te adviseren over de naamgeving. Zo heeft de gemeente de gegeven adviezen overgenomen bij de straatnaamgeving van: Ekershof, Peutekamp, de Kikvorst en het Pollepad.

Oproep aan Dreumelnaren
Tot nu toe heeft al menig Dreumelnaar zijn kennis en informatie over de veldnamen gedeeld met Tremele. Echter, vele percelen weiland en bouwland, zijn nog niet voorzien van een veldnaam. Reden om hierbij aan u een oproep te doen om medewerking te verlenen bij de verdere invulling en zoektocht naar de nog ontbrekende veldnamen.

Uw medewerking kunt u verlenen door ons te mailen (info@tremele.nl) over uw informatie. Beschikt u ook over documenten, zoals eigendomsbewijzen, waarin de informatie is opgenomen? Zo ja, dan zijn wij gaarne bereid de documenten voor u te scannen.

 

   

Tremele beschikt thans over een overzicht van enkele honderden veldnamen. U vindt dat overzicht hieronder. Die veldnamen werden verkregen door informatie van Dreumelse inwoners en door het raadplegen van externe bronnen, zoals: -      

 
   
  • www.kwartiervannijmegen.nl
  • Kadasterkaarten;
  • Register op de leenaktenboeken van het Vorstendom Gelre en Graafschap Zutphen, het kwartier van Nijmegen;
  • Boek “Veldnamen in Nederland” door M. Schönfeld;
  • Proefschrift “De geologie, de bodemvorming en de waterstaatkundige ontwikkeling van het Land van Maas en Waal” door L.J. Pons;
  • Boek "Veldnamen” door Ch. Edelman en A.W. Edelman-Vlam;
  • Regionaal Archief Rivierenland;
  • Regionaal Archief Nijmegen;
  • Koninklijke Bibliotheek.
 
N.B. In de regionale kranten worden verschillende schrijfwijzen van veldnamen toegepast, mede als gevolg van overlevering, spreekwijze en verbasteringen die in de loop der jaren zijn ontstaan.  
   
Als uitgangspunt dient de "Perceelsnamenkaart Dorpspolder Dreumel", Meertensinstituut, Amsterdam.  
   
Zoektip: zoek altijd de hoofdnaam op (voorbeeld: Vier morgen de Zegge = zoeken bij "Zegge")  
   

 
   
 

A

 
     
Aalskampen Adam de Vries Alphense Sluis
Aarde Aelschberg, de Alphensche Uitvliet onder Dreumel
Aardenburger Akker Ambtswaard
Aardevossen

Akker aan de Laak

Anna Bor
Acht half Hond, de Akker bij den Dwarsakker Anna Borssens
Acht Hont, de Akker in het Hoogbroek Arie van Herewaarden
Achterste Kampje Akker Jan Baars    
Achterste Konker Akker op de Lage Rooi, de  
Achterste Spaan Papesteeg Akkers van Van Kraaij   
Achterste Smitskamp Akkers                         
Adam de Vries Akkers van Marcelis  
Achterste van de oude kooi bij Akkertje van Jan Merkx afkomstig  
Van Doornik Alphense Kamp (Broely)  
Achteruitse Gemeente Alphense Kamp (Lageveld)  
     
 

B

 
Baeckakker, die Bergse Pas  Boonakkers
Bagijnen-raemen Besjeskamp Borssens, Anna
Balverenseche weert Beste(n) akker, de Boschje, het
Bandweerde Beste Moederskamp Bouwing, de
Barbara’s gemeente Besten Akker, den Bovenste Akker, de
Baron van Scherpenzeel Beter als niks Brandsakker
Barre Zegge Bieskampen, de Broecke, den
Batenburgs Kampje Binnenkamp, de                    Broely, den
Beemden, de Blaasbalg Brouwerij, de
Beemden-Bemmers Blaasbalk Brunt, den
Beemster Blaffert, den Buitengoed bij de Vluchtheuvel
Bekkersweide Blok, het Buitenkamp, de
Bemerd, de Blokjes Buitenwaarden, de
Benedenste Akker, de Blokken Bulheuvels
Berg Boegenkamp, de Burenschen Weert
Bergse Kamp Boezendkamp Buurkamp
Bergskooike aan de Mosterdwal Bogerswaard Buurskampen
Bergsche Wal Boekendkamp  
     
 

C

 
Campagne Chog, de Christiaantje
     
 

D

 
Dalen, de Dorpspas, de Dries 
Dampkampje Dreumelsche Overlaat Duikers, de
Dierenswaardje Drie Morgen Dwarsakker, de(n)
Doorbraak, den Drie Zeseneenhalf hont Dwarskamp
Dorpspas aan den Oude Maasdijk Drie Zeseneenhalf honden Geurt de  
  Kuijper  
     
 

E

 
Echteldse kamp E(e)genskampje Elzenpas aan de Drie Bruggen
Eendenkooi Ekershof Elzenpas van De Vree
Eendenkooi aan de Bering Elfhont, de Elzenpas van Van Wychen
Eendenkooi (aan) de Meerkooi Elfhontse Blokkers Engelenburg                 
Eendenkooi Hoogbroek Elfhont Van Kampen, Veerstraat Engelenburg, de
Eendenkooi aan het Hoogbroek Elf Hont, de Eyerweert
Eendenkooi in het Lage Veld Elzenpas  
     
 

F

 
Fokkewaard Franse kamp Frutekamp bij de kooi van het Fonds
Fooierskamp  Frans kamp(je)  
Frans de Haas Freykens

 

     
 

G

 
Gabriël Geurt de Kuijper  Griend
    Griend, achterste
Gabriëlpas Gevenmorgen Griffelen
Ganskampe Glazemakers Grote Kwartel, de of Heimeden
Ganze(n)kamp   Gildkamp Groot Hoge Veld, het
    Groote Konker
Ganze(n)wei  Goede Hoop Groote Maat, de
Garst(en)waard Greppelkamp Grote Kamp
Gat Griend, achterste Grote maten
  Gemeente achter Aaldert Hol  
Geer Gemeentje bij/achter Schonenberg Grote Ruwaard (Ruivert)
Geerkes  Gement, het Grote(n) Waard
Geldschijter Gementjes

Guldheuvel, de

Gemeentepas Geurt Beijer Guldheuvels                  
     
 

H

 
Halve morgen, de Hoef Hoogbroek
Heeren van Isendorns weert Hoekjes, de Hoogdries, den
Hakkert, Elfhont de Hoekworp van G. Hol Hooge Kamp, de
Hakkert , Zevenhont de Hoenderland Hooge schaar/ hoogschoor
Heel, de Hoendernest Hoogen Rooi
Heibed, het Hoeven, de Hoogenkamp, de
Heilken Hol Hoffway, die nederste Hoogvelt, het
Heimertskamp Hofhooi, de Hooikamp
Hek, het Hoge Broek, het Horsik
Hekworp Hoge Rooij de Horsje
Hel, de Hoge Schaar Horst
Hellen, de Hogekamp   Horzakken
Hemertskampje Holle Geurt Horzik
Hemertse Camp Hollewaard Horzikken
Hengemaet, de Holle Kampen Hout, ‘t
Hermanskamp Holle Waard Hul
Hesselaar, de Honingvlek Hugt, de
Heutskamp Hont Hutskamp, de
Heyligen Geest Hoof(d)akker, den  
     
 

I

 
Ida Bilkens In de Akkers In het kleine blok bij Hent Kooimans
IJzendoorn    
     
 

J

 
Jacob Sassenkamp de 4½ hont Jan Waalskamp Jan Teuniskampje
Jan Danenkamp Jan Peters Jan van Levenskamp
Jan (de) Pijper(s) Jan Peterskamp Jonker Bronckhorst
Jan de Schooier Jan Theeuwenkamp Jonker Otto
Jan Teuniskampje Jan Timmerakkers  
Jan de Waal    
 

K

 
Kalf  Kijfland Kooidam, de
Kalfslagerskamp (Bering) Kijfweertjen Kooiland
Kalfslagerskamp a/d Papesteeg Kikvors, de Koopsmanskamp
Kalverkamp Klaverwei Kop, de
Kamerkens Klein Hoogveld Kort Kampje
Kamp Klein Kampje Kosterskamp 
Kamp op het Hoogbroek Klein Mannekes Kamp Kostersweide
Kamp van het Fonds Kleine Blok, het Kostverloren
Kamp van Simons  Kleine Gees Kras Krom
Kampje op de Hoogen Rooi Kleine Konker Krim, de  
Kampje van de oude kooi Kleine Quartel Kruiskamp
Kampje, het Klepperheide Kruiskampsche Wallen
Kampke aan de Nieuwstraat Knittel van den Berg Krullenwaard
Kanaal  Koekampen Krulleweide
Katewaard Koetskamp  Kuldel, de
Kattegat, het Koeweert Kustersweyde
Kattenwaard Koeweyde, die oude Kwaad Kampje
Kerkakker Kokesweert Kwartel
Kerckenweert, den Kokkewerd  
Kerkenkamp, de groote Kolderskamp  
Kerkmeesterskampje Konker   
Kesselskamp  Kooi  
Ketelworp, de Kooi tussen Ot v.d. Pol en 16 hont  
Kijfkamp Kooi van Van de Pol  
     
 

L

 
Laagbroek, het Lange Wal Lange Wallen - Ruwaard
Laag Holle Waard Lange Wallen Lange Trekes
Laag Kampke Lange wei Lange wal
Laagbroek naast Alphen Langemaat Langlandt, dat
Laagte, de Langemaat, de Lègh Broek
Laagveldsche Wallen Langencamp, den Leigraaf, Drie morgen over de
Laak, de Langenkamp Lijstwittenkamp
Lage Kamp    
Lage Plaat Lambertswey, die Lillo, ‘t
Lage Rooij, de Lamerde bosje Lorren, de
Lage Rooij Lamert van Ham Louwkes Pas
Lage Veld, het Lammerdalen  
Lagenwaard Lammerdalen van Story  
Lage Wallen, de Langemaat  
Lage Zijvond Land van Van Wijgerden, het  
     
 

M

 
Maasheuvel, de Meerkooi, de Moespas
Maaskamp Megense kamp Molenkampen
Maat, de groote Meijlkehoffe Leigraaf Molenpas
Machine, de Melkweg Moordhuizen
Margaritha Kamp, de Meydijck Morgen
Margriet Meylschenkamp Mosterdwal
Meerheuvel Middelgeer Munnikenland
     
 

N

 
Nederbroeck Nieuwstraten, de Nijenboer, de
Neeltjes Kampje in de Lage Rooij Nieuwe Wal Nollekenskamp
Negen Morgen, de Nieuwe Weteringse Wal Nonnenhorst, de
Negentien Hont, de    
     
 

O

 
Oostelaken Ossenberg Oude kooi 
Oostlage(n), de Ottekampen Oude Kooi in het Hoogbroek

Op de Beemster a/d Lagen weg

Otter Oude kooi, de  (weiland)
Ossekampen Ot van de Pol, de groote Oude Koos (kaas) kampje
Ossenweert Otto, Jonker Oude Weteringse Wal
Ossekooi Oude Dijk, de   
     
 

P

 
Paardewei Pas bij de Herke Holle                   Peperkoeken
Paddemoes, de Pas bij de Vijf Morgen van Vrunte Perck, den
Padmos Pas(je) bij den IJzendoorn Pestenweert, den
Paddenakker Pas bij het Schutlaken Plaat aan de Rooij
Paddepoel Pas bij Van Kruijsbergen Plaat, de
Panakker, de Pas bij Van Woezik Platenmaker
Papekamp  Pas, de Platten Akker, de
Pas Pas Aardenburgse Bieskamp Poeierakker
Pas aan de Bergsteeg Pasje, Nieuwstraat (drie bruggen) Polderwaardje
Pas aan 't Hoge Schaar Passen aan de Nieuwe Wiel Pol, de
Pas aan de Kikvorsch Pastoorskamp Predikant 
Pas aan de Krim Pastoorskooi Prink
Pas aan de Maasdijk Pastoor de Ruijter Prinsche Wal
Pas aan de Nieuwe Straat Peutekamp Prinsenwaarden, de
Pas aan de voorste Nieuwe Straat Peperkoek  
     
 

R

 
Raam Rijk, het Roskam, de
Rade Rijskamp Roversboevencamp
Rib, de Rijswaard Ruivert, de
Rietbout Robbekampen Ruwaard, de
Rietkant Rolderskamp  
Rietpol Rooij, de  
     
 

S

 
Sande, die Sleep, de (bouwland) Start, den
Sandtcamp Sluiskamp Steenlands bouwing
Sayweertgen, het Sluiswaard, de Steltkamp
Schepenakker Smalmorgen voor Betjes Stinkend(e) Kampen
Scherpekampen Smisvoskampje Stompewaard
Scherpheuvel Smitskampje Struikerskampje
Schipperakker Smitskampen Symensakker
Schoonhovens Pas Spaan   
Schram Spaanse kamp  
Schutlaken Speelman  
Schutskooi Spekkerskamp  
Sebastopol Spijkweg, de  
Sint Antoniuskamp Sprootskampen  
Sint Bastaardpol Staartwaard  
Sint Janskampen Staetkamer, die  
     
 

T

 
Taaien aard Tien Hont, de Trunte Arts
Theeuwen tot Ooijen Tien hont van Van Woezik Twee morgen
Tiels kampke  Trijkens  
     
 

U

 
Uilenkamp                 Uiterwaard bij de Alphensche Sluis Uiterwaardsch weiland bij den
Uilepas  Uiterwaarden vijf morgen Doorbraak
    Uiterwaardsche weiland
     
 

V

 
Van Bruggenskamp Vier hont achter het Hoendernest Voorste Griend
Van Galens pas

Viermorgen de Blokkers

Voorste Konker
Van Oordenskampje Heersteeg Vier Morgen de Zegge, de Voorste Spaan Bering
Van oort akker Vijff Mergen Voorste oude kooi bij Van Doornik
Veertien hont  Vijf Morgen de Vrunten Voorste Waard of Sluiswaard
Veerwaard(en) Vijfkamp Vooruitse Gemeente
Veld Margriet Vijftien Voren, den
Veld, het Groot Hoge Vinkenkamp, de Vorensche Dam
Veld, Lage Violen, de drie Vrouw Koopmans
Veluwe  Vlakkert                      Vrouw Malsen(s)kamp
Venus                         Vleesgavel Vrouw Vogelskamp
Vergert/Velgert Vleeshaven Vrouwke de Rooij
Verlaat, het Voellen Vrundel
Verlaten Goederen Vogelkamp Vrunten, de                      
Verploege Kampke Volenkamp Vrute kamp
Veulenweert Volénweert, den hogen Vuildel
Victor                  Voornsche Dam, den  
     
 

W

 
Waalskamp Wamelse Watermolen, de Westerkloeken
Waarden, de Warme Waardje Wilgenboschje
Waardje Van Gruijthuizen Weerde Wilgenboschje bij de Engelenburg
Waardje, het Weikamp Wilgenboschje buitendijks
Wal, Nieuwe Weiland bij den doorbraak Wikkeskamp
Walletjes de Weiland om de Kooi Wikskes kamp
Wanmolen Weiland op den Ruwaard Wilgenhout
Wanmolenkampen Weiland van Hendrik Willemse Witsblok, Anna
Wannekamp                     Weiland sectie E Wit-Hekken
Wannemaker Westenbergkampje  
     
 

Z

 
Zakmaten Zeggen, de Zevenjaarskampje, het
  Zeggen, vier morgen de  
Zakmaar van Otto Claassen Zestien Hont Zeven Morgen
Zand, het  Zestien Hont in de 9 morgen Zeven Morgen de Vrunten
Zandkamp

De 16 hont van de 9 morgen

Zevenmorgen in de Hogen- en
Zandkampje, het Nieuwstraat Lagenweg
Zegenkamp Zestienhontskamp Zevend, de Lage
Zegge Zeven hont Den Akker