Theodora Dericksen Hermans Pieck


 

Personalia

Theodora Dericksen Hermans Pieck, geboren 1579 te IJzendoorn en overleden op 15 maart 1636, Vrouwe van Isendoorn. Theodora was de dochter van Herman Hermans Pieck, Heer van IJzendoorn (1550 / 05-06-1611) en Adriana van Balveren tot Raesfelt.

 

 

huis te IJzendoorn

Huwelijk

Zij huwde op 18 juni 1598 met Dirk Claes (Diederick) Vijgh tot Blankenberg (zijn tweede huwelijk), geboren in 1532 te Tiel en overleden op 4 april 1615 in Tiel. Hij was Heer van Zoelen, Aldenhage en de Snor.


wapen Vijgh

 
Diederick was de zoon van Nicolaes (Claes) Dirks Vijgh tot Blankenberg, ambtman te Tiel en van Anna van Gelre.
 
Het eerste huwelijk van Diederick Vijgh was op 31 mei 1566 met Heylwich van Rossem, geboren in 1547 te Zoelen en overleden in 1593. Zij was de dochter van Carel van Rossem en Anna Torck.


wapen
Van Rossem

 

kasteel Zoelen

 

 

huis De Snor in Dodewaard (het huis met bijgebouwen in de bocht van de dijk is De Snor)

 

Kinderen van het echtpaar Vijgh / Van Rossem:
 

1. Karel Vijgh, Heer van Zoelen, overleden te Zoelen op 10 februari 1627. Hij huwde te Tiel op 9 november 1596 met Johanna van Boinenburg genaamd Honstein, gravin van Ubbergen, overleden op 24 maart 1620.
 


wapen
De Cock van Opijnen

Hij hertrouwde in januari 1624 met Elisabeth de Cock van Opijnen. Karel was schepen van Tiel in 1586 en op 25 januari 1594 ordinaris raad in het Hof van Gelderland.


Sedert 1604 ambtman en dijkgraaf en heemraad van de Nederbetuwe namens zijn vader.

 

Vanaf 1615 was hij ambtman, richter en dijkgraaf van Nederbetuwe en richter van Tiel en Zandwijk. In de Ridderschap van Nijmegen van 1591- 1621.

 

Karel Vijgh

 
2. Johan Vijgh, werd 29 april 1618 Heer van Waardenburg en Neerijnen, overleden in 1628. Huwde met Johanna van Mauderick en hertrouwde daarna met Margaretha van Bronckhorst.

Hij verscheen onder de Ridderschap van Nijmegen 1592-1613, was gouverneur van Tiel in 1626, maakte door zijn maatregelen op 8 maart 1626 een einde aan de geweldenarijen van Spaanse soldaten uit de bezetting van
's- Hertogenbosch, op de hoogte van Ochten gepleegd.

Op 16 maart 1626 behaalde hij op hen, met medewerking van zijn zoon Gerard, die de Tielse burgers aanvoerde, een overwinning.

 

ongeveer 1600: kasteel Waardenburg met op de achtergrond Zaltbommel (Bron: Wikipedia)

 

 

3. Anna Vijgh trouwde 1 juli 1594 met Jan van Egmond, overleden 1612, Heer van Kenenburg, baljuw van Voorn en hertrouwde met Frans Henderson, geboren 1570, die als Schots kapitein in 1620 te Tiel in garnizoen lag.

4. Philippa Sidonia Vijgh, geboren 1578 in Tiel en overleden in 1616, huwde op 19 februari 1611 te Tiel met Philippe de Lochieres, Baron de Souliers.

5. Klaas Vijgh ongehuwd overleden in 1602. Onder de Ridderschap van Nijmegen in 1602.

 
 
“Samenlevingsovereenkomst” Diederick Vijgh met Elisabeth Christiaensen
Tijdens zijn eerste huwelijk had Diederick Vijgh op 1 oktober 1590 een “samenlevingsovereenkomst” gesloten met Elisabeth Christiaensen. Eerder leende hij op 22 maart 1588 drieduizend gulden van haar.

In deze “samenlevingsovereenkomst” bestemt hij zesduizend gulden voor Elisabeth en de vier kinderen die hij al bij haar had. Op 31 maart 1598 huwde Elisabeth Christiaensen met Aelbert Mertens in Nijmegen. De kinderen van haar en Diederick Vijgh nam ze mee.

 
 
Kinderen van het echtpaar Vijgh / Pieck
 
1. Adriana Vijgh, geboren op 31 maart 1599 te Nijmegen en overleden op 5 juni 1665 in Den Haag.

Na de invoering van de Hervorming in Dreumel in 1609 gingen de katholieken ter kerke in Lith en Megen. De toestand verbeterde toen in 1640 regelmatig een priester in Wamel verbleef en in 1646 droeg een zekere pater Bonaventura van den Sande uit het Franciscanenklooster in Megen in het huis van Adriana Vijgh in Dreumel bijna wekelijks een mis op. Ook werden kerkdiensten gehouden in het aan de familie Van Scherpenzeel behorende huis Pollensteijn.
(Bron: Het Land van Maas en Waal – A.G. Schulte)
 

huis Pollensteijn - Dreumel

 
2. Joost Vijgh, geboren op 2 juli 1600 te Tiel en daar overleden op 3 januari 1666.
 
Hij huwde in februari 1628 te Avezaath met Anna de Cock van Opijnen, geboren te Avezaath en overleden in 1669.

Hij verscheen onder de Ridderschap van Nijmegen van 1621-1665, was lid van de Admiraliteit te Amsterdam; sedert 15 maart 1639 raad en in 1653 president van het Hof van Gelderland. Hij werd erkend als een groot wetenschapper en was curator van de Hogeschool te Harderwijk.


wapen De Cocq van Opijnen

 

Als erfgenaam van zijn vader werd hij in 1616 met het veer te Wamel beleend. Als erfgenaam van zijn moeder werd hij op 12 juni 1639 beleend met de Hoge Heerlijkheid IJzendoorn, welke hij echter eerst met de zus van zijn moeder, Barbara van de Poll-Pieck, (beleend 3 mei 1636) moest delen en na haar overlijden met haar dochter Mechteld van de Poll (beleend 3 maart 1652).

 
3. Heilwig (Helena) Vijgh, geboren op 1 december 1601 te Hemmen en overleden op 3 december 1638 te Hemmen.

Zij huwde op 5 april 1619 te Hemmen met Diederik Frans van Lynden, geboren 1594 te Hemmen en overleden op 1 juni 1652 te Hemmen. Hij was Heer van Hemmen en Blitterswijk. Hij hertrouwde in 1641 met Geertrui van Deelen (1620-1688).

wapen Van Lynden

 

kasteel te Hemmen

 
Functies van Diederick Vijgh

Burgemeester van Nijmegen; in 1556 schepen van Tiel; sedert 1557 substituut-richter van zijn vader, sedert 1559 schout.

In 1566 nam hij in vereniging met de raad van de stad ongeveer 50 krijgsknechten, merendeels burgers, aan.
In 1573 was hij commandant van Buren namens de Prins van Oranje.

Hij was bijgenaamd "de koning van Tiel" nadat hij in 1577 zijn gronden op de Spanjaarden heroverde en kasteel Zoelen herbouwde, dat drie jaar eerder door de Spanjaarden was afgebrand.

In 1578 werd hij ambtman, richter en dijkgraaf van Nederbetuwe. Op 15 september 1578 werd hij beëdigd als scholtis (schout) van Tiel.

Op 12 juni 1579 werd hij door Jan van Nassau, stadhouder van Gelderland, aangesteld tot commandant of gouverneur der stad Tiel, welke plaats hij in 1594 voor de Staten wist te behouden.

Hij verscheen het eerst op de riddercedul (cedul = lijst) van Nijmegen van 1578, ook 1591-1609, als ambtman van Nederbetuwe.
 
Bezittingen van Diederick Vijgh en Theodora Pieck
 
Het huis te Zoelen, dat hij van zijn vader kreeg als huwelijksgeschenk. In 1572 beleend met Thedingswaard te Avezaath in gemeenschap met zijn vrouw; in 1594 beleend met het veer te Wamel en in 1602 beleend met Avezaath.

Het testament van Herman Pieck
Van de vader van Theodora Pieck, echtgenote van Diederick Vijgh, is het testament bewaard gebleven. Het dateert van 12 januari 1606 en beschrijft de verdeling van de goederen onder zijn vier kinderen. Zijn dochter en dus ook Diederick Vijgh ontvangen de volgende bezittingen:
 
".......... Diderick Vijgh heer tot Soelen, Amptman in Nederbetuwe, man ende momber joncfr Theodora Pieck, zijner huysfrouwe, mijner gelieffde dochter, zal voor zijne erffelick partaige (partage = (ver)deling) hebben, terstondt aenvangen, ende behalden, alle die goederen tot Maesbommel, tusschen Maes en Wael geleeghen".
 
De Tielse Ram

Op bijgaande tekening zijn afgebeeld de Staatse oorlogsschepen zoals ze bij de Opstand, oorlog tegen Spanje werden gebruikt.

Ook Diederick Vijgh had zo’n schip, dat hij “de Tielse Ram” noemde.

 

(Bron: Atlas van Stolk Rotterdam).

 
Gereformeerd / katholiek
Het huwelijk van Diederick Vijgh met Theodora Pieck werd voltrokken in de Sint Maartenskerk te Tiel. Vijgh, die in Tiel de Reformatie had doorgevoerd, kwam door dit huwelijk terecht in de katholieke invloedssfeer. De Piecks waren de oude kerk trouw gebleven. Zijn tweede echtgenote bracht veel bezittingen mee, gelegen in het Land van Maas en Waal, dat nog onder Spaans gezag stond. De ambtman van Maas en Waal, Jacob Mom, werd zijn aangetrouwde neef.

Conflicten met het Hof
Bij het Hof kwamen klachten binnen over het functioneren van Diederick Vijgh als rechter van Tiel en Zandwijk. Hij had zich in rechtszittingen onbehoorlijk gedragen en tegen uitdrukkelijk bevel van het Hof in, recht geweigerd aan mensen met wie hij overhoop lag.

Op 15 juni 1559 kreeg zijn vader, Claes Vijgh, het bericht dat zijn zoon wegens belediging van Koning Filips II bij hem in ongenade was gevallen en dat hij zo spoedig mogelijk een ander voor hem moest aanwijzen. Om dit bevel kracht bij te zetten werd Diederick gevangen genomen en naar Arnhem overgebracht om daar berecht te worden.

Op hoog niveau werd onderhandeld over de toekomst van Diederick Vijgh. Aanvankelijk vonden de Raad en de landvoogdes Margaretha van Parma in Brussel, dat de kennelijk ontsnapte Diederick opnieuw gevangen genomen moest worden en dat hij nu geen genade meer verdiende.

Na veel onderhandelen, waarbij Claes Vijgh de Koning verzocht dat zijn zoon niet op zijn knieën om vergiffenis zou hoeven te vragen om weer in genade aangenomen te worden, werd het Diederick toegestaan om blootshoofds maar zonder te knielen om genade te vragen. In 1566 pas werd Diederick weer beëdigd tot rechter.

 
“De koning van Tiel” werd bijna “de verrader van Tiel“
In mei 1574 doet zich een incident voor op het kasteel te Zoelen. Heer van Zoelen is Diederick Vijgh, de zoon van de ambtman van Neder-Betuwe, Claes Vijgh.

Diederik ontvangt op het kasteel vaak aanhangers van de Prins van Oranje. Begin mei zijn dat Steven Boom en Jan Cornelissen. De eerste is een berucht plunderaar, de ander heeft al eens geprobeerd Tiel te verraden.

Vijftig soldaten van Andries van Anderlecht komen naar Zoelen en hun officieren verlangen de uitlevering van Boom en Cornelissen. Vijgh weigert dit. De soldaten trekken onverrichter zake weg, maar de volgende dag passeert volkomen toevallig een regiment Spanjaarden tussen Tiel en Zoelen.
 

De bekende robuuste handtekening van Diederick Vijgh zoals die terug te vinden is op honderden brieven in het Rijksarchief te Arnhem. (Bron: Huub van Heiningen -  Devotie en Macht)
 
Diederick Vijgh besluit daarop het kasteel te verlaten en naar Buren te vluchten dat in handen was van Willem van Oranje.  Het kasteel Zoelen wordt bij zijn vertrek in brand gestoken. 
(Bron: mei 1974, Kalendarium van Tiel deel IV - bladzijde 62)

Daarmee koos Diederick Vijgh duidelijk partij. Althans zo leek het. De Gelderse Rijksarchivaris van Schilfgaarde vond in 1933 in Brussel een bundel documenten waaruit bleek dat Diederick Vijgh tot in 1580 toe onderhandelde met “de vijand” en bereid was onder de voor hem voordelige voorwaarden Tiel aan Spanje uit te leveren.

Van Schilfgaardes conclusie is dat het maar een haar heeft gescheeld of “de Koning van Tiel” zou als “verrader van Tiel” de geschiedenis zijn ingegaan.
(Bron: H. van Heiningen – Devotie en Macht)