|
Van "van
Sonsbeek"
tot "van Zonsbeek" |
|
door Henk van Sonsbeek -
Veldhoven |
|
|
In het verleden en zelfs
onlangs nog wist men mij te vertellen dat de familie Van Sonsbeek
een familiewapen bezit en van adel is.
Daar ik mij moeilijk kon voorstellen van
adel te zijn, hoogstens verpauperde adel, en mij niemand een wapen
kon tonen heb ik een onderzoek ingesteld naar aanleiding van deze
bewering.
Onderstaand kan men mijn bevindingen naar de
familienaam ‘van Sonsbeek’ lezen, te beginnen met de meest recente
splitsing in familienaam op 26 mei 1896. |
|
|
meer informatie
over het familiewapen |
|
Op deze datum is Antonius van Zonsbeek
uit Dreumel in het huwelijk getreden met Johanna Peters. In het
bevolkingsregister is hij evenals zijn vader, broers en zus ingeschreven
onder de naam Van Sonsbeek. Door deze
verschrijving van een onoplettende ambtenaar werden zijn kinderen eveneens
onder de naam Van Zonsbeek ingeschreven,
terwijl zijn broers en hun nazaten onder de oorspronkelijke familienaam Van
Sonsbeek verder gingen.
|
|
|
|
|
huwelijksakte Antonius van Zonsbeek |
vervolg
huwelijksakte |
bevolkingsregister |
|
|
De huidige van Sonsbeken en van Zonsbeken
zijn directe familieleden. Bovengenoemde Antonius ondertekende de
geboorteaktes van zijn kinderen afwisselend met Van Zonsbeek en Van Sonsbeek,
terwijl de naam van zijn kinderen in deze aktes steeds met een ‘Z’ werden
geschreven. |
|
|
|
|
|
geboorteakte Martinus van Zonsbeek |
|
|
|
Een dergelijke verschrijving kwam vroeger vrij vaak voor.
Onder de documenten uit eerdere tijden treft men meestal de verklaring aan
dat de betreffende persoon ‘hunne namen wegens ongeoefendheid niet kunnen
schrijven of teekenen’. Daardoor konden zij ook niet lezen of alles
correct was ingevuld. Als getuigen werden meestal de kastelein en de
veldwachter meegenomen, die wel konden ‘teekenen’ |
|
|
|
Sonsbeck
|
Bij het teruggaan in de stamreeks heb ik
vastgesteld dat de stamvader van de familie van Sonsbeek/van
Zonsbeek ene Joannis Henderix van Sonsbeck is.
Omstreeks 1730 is hij als jongeman,
waarschijnlijk als hannekemaaier (grasmaaier in de hooitijd), vanuit
het stadje Sonsbeck (tussen Kevelaer en Xanten in de Sonsbecker
Schweiz) over de dijken naar het rijke Gelderland gekomen om hier
zijn boterham te verdienen. |
|
|
|
|
|
|
een
hannekemaaier |
het oude
plaatsje Sonsbeck |
|
|
In Dreumel heeft hij de jonge dame
Allegonda Janszen van der Eijck leren kennen. Op 17 maart 1735 zijn zij in
ondertrouw gegaan en op 19 april 1735 in de echt verbonden. Dat hij in
Dreumel terecht is gekomen is niet zo verwonderlijk. In die tijd viel het
land van Maas en Waal en omstreken onder het gezag van de bisschop van
Xanten. Daarom waren de meeste kerken langs de Waal en Maas toegewijd aan
Sint Victor, net als de dom van Xanten en werden de geestelijken in deze
parochies, ook in Dreumel, door de bisschop van Xanten benoemd. |
|
De naam Van Sonsbeck is door
de eeuwen heen gewijzigd in Van Sonsbeeck, Van
Sonsbeek en Van Zonsbeek. |
|
In Sonsbeck is het niet mogelijk terug te zoeken naar de
oorspronkelijke naam van Joannis Henderix van Sonsbeck. Door de vele
oorlogen zijn de meeste gegevens verloren gegaan. Nog in de Tweede
Wereldoorlog is 85% van de gebouwen in Sonsbeck verwoest. Ondanks de vele
grensaanpassingen tussen Nederland en Duitsland heeft het stadje Sonsbeck
nooit deel uitgemaakt van de Nederlanden. |
|
De familie Van Sonsbeek is
Dreumel en directe omgeving altijd trouw gebleven. Een uitzondering hierop
vormt mijn oma Clara Catharina van Wijk gehuwd met
Cornelis Antonius van Sonsbeek. Deze laatste is op 6 maart 1921
overleden. Clara van Sonsbeek-van Wijk heeft toen met haar zeven nog jonge
kinderen vanuit Dreumel een zwerftocht voor werk door Gelderland gemaakt en
zich uiteindelijk in Best gevestigd, waar zij een pas gebouwd huis kon
betrekken en waar ruime werkgelegenheid voor haar kinderen beschikbaar was. |
|
Park Sonsbeek in Arnhem
|
|
Dit mooie park heeft geen
enkele relatie met de familie van Sonsbeek/Zonsbeek noch met de
familie van Sonsbeeck.
Het park ligt aan de Sint
Jansbeek, hetgeen in het spraakgebruik werd verbasterd tot
Sonsbeek. Hoewel dit de meest aannemelijke verklaring is, zijn
de geschiedvorsers het hierover niet helemaal eens.
(Bron: boek Ach
Lieve Tijd, 750 jaar Arnhem en de Arnhemmers) |
|
park Sonsbeek |
|
Van |
Het voorvoegsel ‘van’ voor een naam betekent
meestal ‘afkomstig van’. Dus ‘van Sonsbeck’ wil zeggen afkomstig
uit Sonsbeck. Veel Duitsers uit onder andere Westfalen en Neder-Rhein
zijn eeuwenlang om economische of vanwege geloofsredenen naar het rijke
Gelderland getrokken. Daar konden zij werk vinden op de uitgestrekte
landgoederen. In de loop der tijd werden hun namen vernederlandst. |
|
Tot slot een kort overzicht van de stamboom in rechte
lijn: |
|
Stamboom van
Sonsbeek |
|
|
|