 |
Hulst (Ilex aquifolium)
Naamgeving
De soortaanduiding aquifolium betekent: met scherpe
bladeren. De leerachtige bladeren van de hulst zijn namelijk
getand en voorzien van stekels.
Voorkomen
Hulst
is in
Nederland het enige inheemse lid van de Hulstfamilie.
Hulst
is ook
de enige inheemse loofboomsoort die zijn bladeren in de
winter niet verliest.
Het is geen
soort die van nature thuishoort in het rivierengebied.
De bladeren en bessen worden gebruikt in kerststukjes.
Vandaar dat deze soort de plant van de maand december is
geworden. |
|
|
|
|
Herkenkenmerken |
|
|
|
|
 |
 |
|
|
|
|
|
De langzaam groeiende boom kan tot 20 m hoog worden en wel drie
eeuwen oud. De hulst is een tweehuizige plant: de mannelijke en de
vrouwelijke bloem komen op verschillende planten (huizen) voor. Dat
betekent dus ook dat er mannelijke en vrouwelijk bomen nodig zijn
voor de bestuiving. Dus als je een struik wilt met bessen moet je
een vrouwelijk exemplaar planten en de buren een mannelijk exemplaar
cadeau doen. De bloeitijd loopt van mei tot in juni. De hulst wordt
door insecten bestoven. De bessen zijn er (nog) met de kerst. Voor
mensen zijn de bessen (licht) giftig, voor vogels niet. |
|
|
|
Gebruik |
|
Vroeger werden
hulsttakken gebruikt om de schoorsteen mee te vegen of werden deze
tussen de hammen gehangen. Al verdorren de blaadjes, de takken
behouden hun uiterst scherpe punten, zodat ratten en muizen zich wel
bedenken voordat zij zich aan de hammen te goed doen. Het harde hout
werd vroeger gebruikt voor knuppels door veedrijvers en voor
handgrepen van bijvoorbeeld zwepen.
Ook de meubelmakers konden het goed gebruiken voor snij- en
inlegwerk, omdat het hout licht van kleur is. Dat geeft een mooi
effect in combinatie met eiken- of beukenhout.
Vroeger gebruikte men de bessen van Hulst als laxeermiddel.
Dodoneus (Vlaamse plantkundige en arts die leefde in de 16de
eeuw) schrijft: “Bequaem om de winden te scheyden ende de
opblasinghen te doen gaen.” |
|
|
|
Volksgeloof, -wijsheid |
|
Hulst
werd vroeger dichtbij huizen geplant, omdat men geloofde dat de
plant bescherming biedt tegen blikseminslag en kwade geesten,
demonen en heksen. Je mocht een hulst niet omkappen, want dat zou
ongeluk brengen. |
|
|
|
Legende |
|
Volgens een oude
christelijke legende ontkiemde een Hulst onder de voetstappen
van Jezus. Zijn stekende bladeren (de doornenkroon) en oranjerode
bessen (bloed) voorspelden zijn lijden. In verschillende Europese
landen noemt men hulst ‘Christusdoorn’.
Een andere versie is
dat Hulst ontstond uit de Palmen, welke men voor Jezus
intrede in Jeruzalem gebruikt had en die van schrik stekels op de
bladeren kreeg, toen zij de Joden hoorden roepen: "Kruisigt hem,
kruisigt hem!" Daarom blijft deze heester ook altijd groen. |
|
|
|
Kwens alle lèzers ’n
Zalig uitae:nd aen ’n goed begin! |
|
|
