De hazelaar

de vroegste bloeier onder de houtige inheemse gewassen

redactie - Wilma van Oss

Hazelaar (Corylus avellana)
Naamgeving

Corylus is afgeleid van het Griekse woord korys wat helm betekent en betrekking heeft op de vruchthuls. Avellana verwijst naar Avelino bij Napels. In deze streek worden veel hazelnoten geteeld.

Het woord hazel komt van het Angelsaksische haes, dat bevelen betekent. De hazelaarsstaf was namelijk een teken van gezag.

 

In Dreumel heet deze struik Hazelnoot naar zijn vruchten.

 

 

Standplaats

Van nature komt de Hazelaar voor op matig voedselrijke, vochtige, vaak kalkhoudende grond. Deze struik is echter, ook in Dreumel, vrijwel altijd aangeplant.

 

Hazelaar langs Algemene Begraafplaats

  
 
Herkenkenmerken
 

De struik kan drie tot zes meter hoog worden, met vele stammetjes.  

De bladeren staan verspreid aan de tak. Als je twijfelt kijk dan naar de jonge takjes, die zijn ruw behaard.  

De Hazelaar is een naaktbloeier. Dat betekent dat hij bloeit voor hij bladeren heeft. Dat is handig omdat hij afhankelijk is van de wind voor de bestuiving.

Aan de Hazelaar zitten de mannelijke en de vrouwelijke bloempjes niet bij elkaar in een bloeiwijze, maar wel op dezelfde struik.

 
  De mannelijke katjes zijn al in de zomer aanwezig. Je vindt ze in de oksels van de bladeren.  
  De vrouwelijke bloemen zitten met drie tot vier stuks in een klein knopje bij elkaar. Tijdens de bloei zijn alleen de rode stijlen met de stempels te zien.  
  De vrucht van een Hazelaar heet hazelnoot. Deze is eetbaar.  
 
De Hazelaar is de vroegste bloeier onder de inheemse houtige gewassen. Al in januari kan de Hazelaar bij een milde temperatuur als één van de eerste lentebodes met lichtgroene katjes (mannelijk) bloeien. De vrouwelijke bloempjes verschijnen in februari.
 
Hazelnoten een delicatesse

Leg de hazelnoten op een steen en pel ze door er met een hamer op te slaan. Op Internet staan ruim honderd gerechten waar hazelnoten bij de ingrediënten behoren. Klik op het plaatje hieronder om er een uit te zoeken.

 
Mythologie en sagen
 

Van hazelaarhout werden wichelroeden gemaakt om waterbronnen, goudaders en schatten op te sporen en om misdadigers te ontmaskeren. De beste wichelroeden kun je op Sint Jan (24 juni) snijden en wel van gevorkte, eenjarige twijgen. Het hout werd ook voor pelgrimsstaven gebruikt.
 

Volgens de Hebreeuwse overlevering zou de staf van Mozes uit een Hazelaar zijn gesneden, afkomstig uit de Hof van Eden. Dankzij deze staf zou hij in de woestijn Sinaï water voor zijn volk gevonden hebben.

Bij de oude Germaanse volkeren was de Hazelaar symbool van de mannelijke potentie. Men plantte hazelaars in de hoop dat de kracht van de noten rijk aan voeding op de man over zouden gaan.


De Hazelaar was gewijd aan oppergod Thor. Thor was de baas over bliksem en donder, en men vertrouwde erop dat hij ‘zijn’ boom niet zou vernietigen. Vandaar dat hij vaak in de buurt van een huis werd geplant.

Hazelaartakken werden altijd al gebruikt vanwege hun bijzondere krachten. De Druïden konden onzichtbaar worden door het dragen van hazelaartakken. Volgens een oude sage kan men in de takken van de Hazelaar zilveren sleutels vinden om daarmee schatkisten te openen.
 

Assepoester (sprookje van Grimm) wenste een hazelaartak om op het graf van haar moeder te planten. Het werd een toverboom die haar prachtige kleren gaf. Tijdens de Middeleeuwen werd door de Germaanse wet de hazeltover verboden, maar de mensen bleven hazelaartakken gebruiken als toverstaf.

Kinderen mochten niet met een hazelroede geslagen worden omdat zij anders krom zouden groeien.
 
Volksgebruik, -wijsheid
Is het op Sint Jan (24 juni) warm, dan komen er veel hazelnoten. Veel hazelnoten in het najaar duiden op veel buitenechtelijke kinderen in het voorjaar.
 
Keltische boomastrologie
Ben je geboren op 22 tot en met 31 maart of op 24 september tot en met 3 oktober is de Hazelaar jouw levensboom. Je bent een echte pionier, steeds op zoek naar vernieuwing en nieuwe ervaringen. Constant ben je bezig met het veranderen van je omgeving. Soms verander je de dingen zo snel, dat ze nauwelijks de tijd krijgen om in je te wortelen. Een beetje meer geduld kan geen kwaad. Met je persoonlijke uitstraling pak je mensen die lastig doen meestal in.

De voorjaarshazelaar is zeer actief en heeft een enorme dadendrang. Beschik je bovendien over een goede opleiding dan kun je vooral als wetenschapper grote prestaties leveren. Als najaarshazelaar ben je meestal een stuk evenwichtiger en ben je een meester in het manipuleren van je omgeving. Hazelaren blijven hun hele leven bewegelijk op zowel geestelijk als lichamelijk gebied. Starre of conservatieve partners zijn absoluut ongeschikt voor de Hazelaar.