Esdoorn

geen es en geen doorns

redactie - Wilma van Oss
 

Op de site van Tremele is er een rubriek: Verdwenen gebouwen.

In de rubriek Plant van de maand, zou na zes jaar al een rubriek kunnen worden gestart van bomen die hier zijn besproken en inmiddels zijn gekapt. Hier drie voorbeelden.

 Priëelberk op het RK kerkhof  u
   
Hollandse linden voor het huis in Molenstraat 70 Rode paardenkastanje Rooijsestraat 89
 

Gelukkig zijn de laanbomen weer herplant, zodat ze, bij leven en welzijn, over een eeuw weer als monumentaal kunnen worden aangemerkt. Deze rubriek zal dan niet meer bestaan, maar Stichting Tremele heeft betere vooruitzichten, mag worden aangenomen.
 
In de laatste aflevering van 2013, voor het te laat is, de beschrijving van nog een boomsoort die in Dreumel (op dit moment nog) beeldbepalend is.
 

Gewone esdoorn (Acer pseudoplatanus)

Naamgeving

‘Acer’ betekent spits, scherp en verwijst naar de bladinsnijding.

‘Pseudoplatanus’ verwijst ook naar het blad dat lijkt op die van de plataan.

 

De ‘es’ in de naam zou kunnen verwijzen naar de vruchtjes, die lijken op die van een es. Maar doorns heeft de boom niet.

 

De gewone esdoorn is al eeuwen een bekende verschijning in Nederland, hoewel hij niet inheems is. De soort zie je vooral als laan- en parkboom.

 
 

 

Voor ‘De Laak’ (Rooijsestraat 41) staan twee gewone esdoorns. Het is wel een variëteit van deze soort: de Acer pseudoplatanus 'Leopoldii', een geelbonte vorm met gelige vlekken en stippen.

(Laak is een verlande stroombedding, die rechtstreeks op de rivier loost. Ook de schuin aan de overkant gelegen boerenhoeve (nu gesloopt), heette op de eerste kaarten ‘Sleep, Laak en de Bysencampe’. Dat hier een ‘laak’ was, is dus waarschijnlijk.)
 
Herkenkenmerken


 

 t In de winter is de gewone esdoorn te herkennen aan de groene tegenoverstaande knoppen.   

 

  De bladeren zijn handlobbig met drie, vijf of zeven toegespitste, grofgetande lobben en staan tegenover elkaar.  
De vruchtjes bestaan uit twee gevleugelde vruchthelften die een scherpe hoek met elkaar maken en worden door kinderen helikoptertjes genoemd.
  De bloemen bloeien in april, mei, juni.  
     
Bijzonderheid

In Noord-Amerika zijn dertien soorten inheems. De esdoorn, of maple, zoals hij in het Engels heet, is zelfs de nationale boom van Canada en het karakteristieke handvormige blad is opgenomen in de vlag.

 

De vlag werd voor het eerst gehesen op 15 februari 1965.

 
   

Gebruik
  • Het hout, nogal bros en dus ongeschikt voor de bouw, wordt gebruikt voor fineer, kleine houten voorwerpen, deurpanelen, bedden, draaiwerk, de wagenmakerij en het binnenwerk van meubels. Mooi gevlamd esdoornhout wordt gebruikt voor gitaren en violen;
  • Wichelroedes werden vroeger ook vaak van esdoornhout gemaakt;
  • Het beroemde Trojaanse Paard was van esdoornhout getimmerd;
  • Van de suiker uit de sapstroom van de esdoorn (ahorn is zijn Engelse naam) wordt ahornsiroop gemaakt.
Keltische boomastrologie
Ben je geboren van 11 tot 19 april of van 14 tot 23 oktober dan is de es je levensboom. Esdoorns zijn eigenzinnig, creatief, met technische aanleg en geschikt te excelleren in de politiek. Ze gaan graag hun eigen weg, maar hebben daarbij graag applaus en dat is dan ook hun valkuil.