Vogelmelk

de ster van uw tuin


redactie - Wilma van Oss


 

Gewone vogelmelk (Ornithogalum umbellatum)

Naamgeving

Het eerste deel van zijn wetenschappelijke naam, ‘Ornithogalum’, is een combinatiewoord uit het Grieks van ‘ornithos’ (‘vogel’) en ‘galaktos’ (‘melk’).

Het tweede deel, ‘umbellatum’, is afkomstig van het Latijnse ‘umbella’ en betekent zoiets als ‘schaduw van de zon’. Een verwijzing naar de vorm van de bloem die de vorm heeft van een parasol.

De Nederlandse naam is een vertaling van de wetenschappelijke naam.

   
De soort hoorde vroeger bij de leliefamilie, tot een ieders tevredenheid. Toen een nieuwe generatie geleerden die familie nog eens ging bekijken, werd de soort samen met een paar andere geslachten zoals de asperge en hyacint uit de leliefamilie gezet. Samen vormen ze sinds 2009, met nog een paar andere geslachten, een eigen familie: de aspergefamilie (Asparagaceae).
 

Groeiplaats

 
   
Je vindt de gewone vogelmelk in Dreumel in de uiterwaarden en langs de dijk. De plant vraagt een vochtige ondergrond of schaduw.
 
Herkenkenmerken
 
  De bloeiwijze is een schermvormige tros met tien tot twintig bloemen. De bloem  (3-5 cm) bestaat uit twee trio’s bloembladen. Deze zijn aan de binnenkant wit en aan de buitenkant groen met een witte rand.

De bloemen gaan in de volle zon al vroeg op de dag helemaal open, op gure en zonloze dagen blijven de bloemen vaak gesloten.
 
 

De plant wordt 10 tot 30 cm. De smalle lijnvormige tot maximaal zo'n 8 mm brede bladeren met een lengte tot wel 20 tot 25 cm hebben in het midden een vouw en hebben daar vaak een witte streep.

Ondergronds hebben ze een bol waaraan later ook broedbolletjes ontstaan. Deze helpen de soort bij de voortplanting.

 
 
Ster van Bethelem een natuurverschijnsel of symbool?
   

Toen nu Jezus geboren was te Betlehem in Judea in de dagen van koning Herodus, zie, Wijzen uit het oosten kwamen te Jeruzalem en vroegen: "Waar is de Koning der Joden, die geboren is?" Want zij hebben Zijn ster in het oosten gezien en wij zijn gekomen om Hem hulde te bewijzen." (Mattheüs 2:1,2).

Al eeuwen hebben wetenschappers geprobeerd de ster in deze tekst te duiden.

 

Was het een komeet, de explosie van een ster, een bijzondere samenstand van heldere planeten, of een lokaal verschijnsel?  Een niet onbelangrijk probleem bij het beantwoorden van deze vraag, is dat het jaar waarin de ‘ster’ verscheen niet precies bekend is, omdat het jaar van de geboorte van Christus niet precies bekend is. Tot nog toe is er geen verklaring die door de meeste astronomen wordt onderschreven.

De vraag is echter of het zinnig is een astronomische verklaring te zoeken voor de ster van Bethlehem. Het  verhaal is gebaseerd op een religieuze tekst, niet op een historisch verslag. Daarnaast  komt de ster niet voor in het andere verhaal over de geboorte van Jezus, geschreven door de evangelist Lucas.

Zoals bij alle teksten uit de bijbel, biedt het de lezer de mogelijkheid zijn eigen interpretatie/uitleg te geven. 
Laat de ‘Ster van Betlehem’ ook in Uw tuin stralen!

Deze zeer decoratieve plant wordt om de vorm van zijn bloemen ook wel  ‘De ster van Betlehem’ genoemd. Het is een lentebloeier en bloeit als de meeste andere bolgewassen op hun retour zijn.

De soort  is lang geleden van buiten Nederland aangevoerd en aangeplant in pastorietuinen, landgoederen en boerenhoven om te verwilderen en heeft weten stand te houden (stinsenplant). De soort is echter zeldzaam geworden en geniet om die reden wettelijke bescherming.

Wat hulp bij de verspreiding kan de soort dus wel gebruiken. En de soort zal zich zeker thuis voelen in een Dreumelse tuin. De bolletjes zijn bij een tuincentrum te koop. Eenmaal geplant breidt de soort zichzelf uit en kun je er weer een ander blij mee maken. Wel planten voor of na de vorst in de grond zit.

 
Alleen naar kijken en niet eten, de soort is giftig!
   

Met deze aflevering over ‘De ster van Betlehem’ wens ik U een gelukkig 2014!