De wesp

augustus 2010


redactie en foto's: Tineke Vink - Liefkens


 
Augustus is de wespenmaand.
Vorig jaar had ik van een collega een klein wespennestje gekregen. Dit jaar hebben we een groter exemplaar ontdekt. Er was leegstand in onze duiventil. Dus een wespenkoningin dacht “Prachtig pandje, dat kraak ik voor het komende jaar!” 

Gevolg  is een drie etage tellend wespennest.  Prachtig bouwwerkje. Vol bewondering keken we hoe het nest dagelijks kunstig groeide. Totdat de wespen ons “buiten eten” kwamen verstoren en dachten ook van ons bord mee te mogen eten.

Ook een wijntje drinken op ons terras was niet zonder wespen mogelijk. Helaas, een rode spuitbus met flexibel buisje heeft een einde moeten maken aan de wespenkolonie.

   

 

Deze wesp heeft verschillende namen: papierwesp, gewone wesp of steekwesp. Zij behoort tot de sociale wespensoort. (Vespinae)

 
Kenmerken  

De papierwesp dankt haar naam aan de manier waarop zij haar nest bouwt. Het materiaal lijkt op flinterdun papier.  

De wesp heeft twee paar vliezige vleugels. Aan de zijkant van de kop zitten twee grote langwerpige facetogen. Ze hebben twee zijwaarts bewegende kaken met daaronder de monddelen waarmee ze knagen en likken.

Op hun kop hebben ze nog twee voelsprieten.

 

Verder heeft het uiterlijk de karakteristieke gele en zwarte strepen dwars op het achterlijf. De wespentaille is de sterk ingesnoerde overgang van  borststuk naar achterlijf.

De vrij grote wesp die we in het vroege voorjaar zien is een jonge koningin en kan 20 mm lang worden. De werksters worden 10 tot 15 mm.

 

Bij de werksters is het ei-leg-apparaat omgevormd tot een angel en verbonden aan een gifklier. Alleen werksters kunnen dus steken. Koninginnen en mannen (darren) niet.

   

Leefgebied

De wespen leven in bossen en houtwallen. De werksters voeden zich met nectar en sappen uit vruchten.

Larven en de koningin worden gevoed door de werksters met dierlijk voedsel, vooral vliegen.

Wespen spelen een grote rol bij het bestuiven van bloemen en het verdelgen van insecten.

 

Uitbreiding

Eigenlijk begint het verhaal van het wespennest in de herfst van het vorige jaar.

De jonge bevruchte koninginnen verlaten in de herfst het nest waarin ze zijn opgegroeid. Zij zoeken een overwinterplaats. Een holle boom, zolder of afdak.

De koningin houdt zich met haar stevige kaken vast aan een vezel van een balk of iets dergelijks en blijft daar 6 tot 7 maanden onbeweeglijk hangen.

 

Laat in het voorjaar zoekt zij een spleet in de grond, een schuur of onze duiventil en gaat bouwen.

Zij schraapt met haar kaken oud hout los en vermengt dat met haar speeksel. Op de bouwplaats maakt zij goede aanhechtingen en haar eerste zeshoekige cellen van het houtmengsel dat opdroogt tot een papierachtig geheel.

In de cellen, die aan de onderkant open zijn, legt zij in elke cel een ei. Dat ei is bevrucht door het sperma dat zij in haar lichaam bewaard heeft na de paring. Om de cellen heen bouwt zij een omhulsel ter grootte van een pingpongbal met aan de onderzijde de opening.

 

 

De eerste tijd is de koningin druk met larven voeden en het bouwen van cellen aan de raat. Als de eerste larven verpopt zijn heeft de koningin al een tweede verdieping aan stevige steeltjes erbij gebouwd. Daaromheen komt weer een groter bolvormig omhulsel.

De eerste wespen die uitkomen zijn de werksters en altijd van het vrouwelijk geslacht maar onvruchtbaar. Zij nemen het werk van de koningin over. De koningin wordt nu gevoed door haar dochters.

Ondertussen volgroeien de witte pootloze larven. Als zij groot genoeg zijn spinnen zij een papierachtig wit dekseltje over de opening van de cel om zo te ontpoppen. Na 3 tot 4 weken komt er een wesp uit de cel gekropen.

Een kolonie kan uit 1000 tot 5000 wespen bestaan. Met 7000 wespen is het nest ongeveer zo groot als een vuilniszak.

 

Aan het eind van de zomer worden de mannelijke wespen geboren en een generatie wel vruchtbare vrouwtjes. Na de paring gaan de mannetjes dood. Ook de oude koningin. De jonge vrouwtjes gaan als nieuwe bevruchte koninginnen op zoek naar een overwinterplaats.

 

Bijzonderheden

Wespen steken alleen als zij in het nauw komen of wanneer het nest bedreigd wordt.  

Het gif bevat een intens irriterende stof die ontstekingen veroorzaakt.

Menselijke overgevoeligheid komt veel voor. De tweede steek na maanden of na jaren kan een heftige reactie oproepen.

Vele middelen worden geadviseerd na een wespensteek. Hier kunt u een keuze uit maken: sinaasappelsap, rauwe ui, tandpasta, oorsmeer, ammonia, urine, nat gemaakt suikerklontje of een nat gemaakte paracetamol. Verder adviseert men om geen zwarte of gebloemde kleding te dragen. Daar zijn wespen namelijk dol op. Witte of bruine kleding vindt de wesp schijnbaar niet mooi dus dat is veilig om te dragen.

 

Verstandig is om een insectenpen bij u te dragen als u weet dat u ernstig reageert op de wespensteek. Heeft de wesp in uw keel gestoken ga dan altijd naar de dokter voor advies.

 

Na dit verhaal hoop ik dat u toch deze zomer op een terras van een grote ijscoupe kunt genieten.

En dames........ die wespentaille kunnen wij toch wel vergeten!!

Groetjes Tineke Vink-Liefkens.

 

Een filmpje vind je hieronder