De wilde eend

mei 2011


redactie en foto's - Tineke Vink - Liefkens


Het is begin april als ik een eend over ons grasveld van de tuin zie lopen. Zij is zwart met een witte vlek op de borst. Gebeurt wel vaker zo in het buitengebied.

 

Eind april vloog plotseling diezelfde eend weg uit de kruin van de knotwilg. Ik ga vergezeld van de keukentrap de knotwilg inspecteren.

En ja hoor, daar liggen in een donzig bedje tien eieren boven in de kruin. Geweldig! We krijgen jonge eendjes!

Is al vaker gebeurd maar toen zaten ze verscholen tussen de narcissen.  Maar nu, boven in de knotwilg, zitten de eendenkuikentjes  zeker twee en een halve meter boven de grond. Hoe komen die ooit veilig beneden?

 

   

Theo wilde al een vangnet rond de boom gaan maken. Maar langs de uiterwaarden had ik al vaker een verlaten nest in een oude knotwilg gevonden. En mama eenden weten wel wat ze doen. Het moest dus goed komen.

Inderdaad! Op tweede paasdag hebben we met de hele buurt de jonge kroost en moeder in onze sloot bewonderd.

 

   
Kenmerken
De wilde eend (anas platyrhynchos) is door rasverdeling in verschillende kleuren te zien. Maar de meeste manneneenden (woerd) hebben een glanzende groene kop met witte halsband, een kastanjebruine borst en verder zijn ze gemęleerd grijs. Bij de woerd is opvallend dat hij  twee duidelijk omhoog gekrulde staartpennen heeft.
 

Het vrouwtje heeft een bruin gemęleerd verenkleedje aan. Een prima schutkleur. Gemiddeld is de lengte 60 cm, het gewicht 1.25 kg en de spanwijdte 95 cm. De woerd maakt een rep-rep geluid, terwijl het vrouwtje het echte kwaak-kwaak geluid maakt. Beide hebben een paarsblauw veld in de vleugel. De oranje poten hebben zwemvliezen.

 

Leefgebied
De wilde eend kun je in de stadsvijver tegenkomen, maar onze sloten en uiterwaarden zijn ook prima. De eenden grondelen naar voedsel, dus duiken niet naar de bodem. Zij bewegen hun brede snavel over het wateroppervlak en filteren het voedsel dat bestaat uit larven, wormen, zaden, plantendelen, gras en natuurlijk eendenkroos.

 
 

Uitbreiding
In de winter wordt het paartje gevormd. Het kan er dan heftig aan toe gaan. Niet zelden zullen rivalen proberen elkaar te verdrinken.

Papa eend vertoont stoer pronkgedrag door met de snavel telkens naar het fraaie paarsblauwe veld in de vleugel te wijzen. Er wordt op het water gepaard.

Verder is papa eend een slechte echtgenoot en vader. Mama eend moet bijna alles alleen doen. Zij zorgt voor de inrichting van het nest. In het met droge plantenresten en pluizige donsjes uit haar borst beklede nest legt zij 8-10 eieren.

 

   
Zij gaat pas broeden als alle eieren gelegd zijn. Daarom komen de kuikens allemaal in 24 uur uit het ei. Zij heeft dan 28 dagen gebroed.

De familie zal zo snel mogelijk het water opzoeken, want  de kleine kuikens zijn kwetsbaar voor rovers. Ik had de grote kraaien al vanuit de antenne zien zitten kijken. Maar ook reigers, meeuwen, ratten en snoeken zijn niet vies van een eendenkuiken.
 

Mama eend is een zeer moedige vrouw. Bij onraad zal zij net doen of ze een gebroken vleugel heeft en fladdert ongelukkig weg bij haar jongen. De belager zal dan denken dat hij een makkelijke gewonde prooi kan pakken, maar zij zal opstijgen als het gevaar dichterbij komt en terugkeren naar haar jongen.

Bijzonderheden
Dankzij de lange vleugels kunnen wilde eenden loodrecht uit het water opstijgen. Andere eenden hebben een aanloop nodig.

De eenden broeden regelmatig in knotwilgen. De kuikens laten zich dan gewoon uit de boom vallen. Maar de kleintjes zijn dappere en vlugge baby’s.

 

   

Tot slot
De kuikens worden ook wel pullen genoemd. Daarom staan de buren en wij regelmatig met een sneetje brood aan de rand van de sloot “poeli-poeli-poeli” te roepen. Dan komt mama eend met haar kindjes lekker een sneetje brood wegslobberen

Prachtig om te zien!

Groetjes Tineke Vink-Liefkens