Wikke

een echte klimmer


redactie - Wilma van Oss


Wikke (Vicia spec.)

Van het geslacht wikke komen in Nederland ongeveer 10 soorten voor. In deze rubriek worden drie algemeen voorkomende soorten besproken, welke ook in het rivierengebied voorkomen.

   
Naamgeving

De wikkes zijn de klimmers onder de Vlinderbloemigen. Daarbij gebruiken ze draden: de ranken. De geslachtnaam ‘wikke’ geeft dit aan. Vicia is verwant met viere. Dit is Latijn voor wikkelen of binden. De meeste soorten van dit geslacht klimmen omhoog via hun buren door ze met hun ranken te omwikkelen.

In deze rubriek worden de Vogelwikke (Vicia cracca), Heggenwikke (Vicia sepium) en Voederwikke (Vicia sativa subsp. sativa) beschreven.

Heggenwikke verwijst naar zijn favoriete groeiplaats onder heggen. De naam Voederwikke verwijst naar het gebruik van dit gewas als veevoer en sativa betekent ‘die gezaaid wordt’. De Voederwikke die hiervoor vooral werd gebruikt is een van de ondersoorten van de Voederwikke (Vicia sativa). Daarom heeft deze soort 3 namen, met als tussenvoegsel subspecies. Dit is de wetenschappelijke afkorting van ondersoort.

 
Herkenkenmerken
De drie wikkes zijn meerjarig en kunnen ruim 1 meter lang worden.
 

In de plantkunde zijn ranken gespecialiseerde stengels (stengelranken), bladeren (bladranken) of bladstelen met een draadachtige vorm die door klimplanten worden gebruikt voor ondersteuning en hechting, waarbij ze zich winden om alles wat ze aanraken.

De wikkes hebben bladranken. Hiernaast is de rank (zie pijl) afgebeeld.

 

     

De Vogelwikke bloeit in een dichte tros van tien tot dertig bloempjes (soms zelfs meer). De bloeitijd is van juni tot augustus.

Het bloempje is paarsachtig violet en 0,8 -1,2 cm lang.

De Heggenwikke bloeit in een tros met twee tot zes bloempjes. De bloeitijd is van mei tot augustus.

Het bloempje is bleek, blauwachtig paars en 1-1,5 cm lang.

De Voederwikke bloeit met alleenstaande bloempjes of met twee bij elkaar.
De bloeiperiode is van mei tot juli (soms tot september).

Het bloempje is roodachtig paars en 1,8 - 3 cm lang.

     

Het blad van de Vogelwikke bestaat uit 3 tot 9 paar deelblaadjes, die langwerpig tot eirond zijn. De rank is vertakt.

De peulvrucht is 2-3,5 cm lang en is zwart, onbehaard en bevat drie tot tien zaadjes.

Het blad van de Heggenwikke bevat 6 tot 20 paar deelblaadjes. Ze zijn langwerpig tot lijnvormig en lichtbehaard. De rank is vertakt.

De peulvrucht is 1-2,5 cm lang, bruin en onbehaard. Elke peul bevat twee tot zes zaadjes

Het smalle (halve centimeter brede) blad van de Voederwikke bestaat uit 4 tot 8 paar deelblaadjes. De rank is al dan niet vertakt.

De peulvrucht is 3-8 cm lang, bij rijpheid bruin tot geelbruin, meestal zacht behaard en bevat vier tot twaalf zaadjes.
 
Gebruik wikkes

Voederwikke is op vele plaatsen in de wereld in cultuur als veevoer en groenbemester.

De Tuinboon (Vicia faba) is ook een soort die bij de wikkes hoort en al eeuwenlang in Europa wordt verbouwd als voedsel voor mens.