Kamperfoelie

een weldaad voor uw neus


redactie - Wilma van Oss


 
Kamperfoelie (Lonicera periclymenum)

Naamgeving
De Nederlandse naam is een verbastering van het Latijnse caprifolium, dat "geitenblad" betekent. Misschien omdat hij net zo goed kan klimmen als een geit?

Lonicera is genoemd naar Adam Lonicer of Lonitzer, een Duitse botanicus (1528-1586). Periclymenum is een Griekse plantennaam en betekent  ‘ranker’. Deze naam is weer afkomstig van het Griekse perikleiein (ontwinden), een verwijzing naar de groeiwijze. 

De soort is lid van de kamperfoeliefamilie (Caprifoliaceae), alhoewel hij voor de leek weinig lijkt op zijn familieleden kaardenbol en beemdkroon. Maar dat ze familie zijn, bleek uit de DNA-test.

   
Groeiplaats
Op de Friese klei na, komt kamperfoelie in Nederland overal algemeen voor. De wilde kamperfoelie is van nature een echte bosplant, dit verklaart zijn voorkeur voor plekjes met wat schaduw.
 
Herkenkenmerken
 

 

Kamperfoelie bloeit van juni tot soms ook nog in september en oktober, zodat de plant dan gelijktijdig vruchten en bloemen draagt.

De bloemen zitten in gesteelde hoofdjes. Ze zijn klierachtig behaard, geelwit en soms zijn ze rood of paars aangelopen. Ze zijn 4 tot 5 cm lang en hebben twee lippen. De bloemen verspreiden een sterke geur.

Echt giftig zijn de bessen voor de mens niet. Je kunt er wel behoorlijk misselijk van worden. Laat het eten ervan dus maar aan de vogels over, die daar geen last van blijken te hebben.
 

Deze liaan, dat wil zeggen houtige klimplant die zich door bomen en struiken slingert, kan wel ruim zes  meter lang worden. De houtige stengels zijn rechtswindend of kruipend.

De bladeren staan tegenover en zijn van boven donkergroen en van onderen blauwgroen. Ze zijn eivormig tot langwerpig en 4 tot 10 cm lang. 
 

 

Gebruik

Medicinaal

Kamperfoelie is sinds lang een medicinale plant. En wordt als wondreinigend middel gebruikt. De bloemen en bladeren werden vroeger gebruikt tegen astma en hoest.
 

In de homeopathie wordt een extract uit het blad voorgeschreven voor mensen die zich snel opwinden en kwaad worden. Dus in deze tijd een aanrader voor hele volksgroepen.

De geur wordt gebruikt in zeep en shampoo.

 
Voedselbron
Vooral in de avond is de geur van de kamperfoelie heel sterk. Precies de tijd waarop de nachtvlinders in actie komen. Door de geur worden ze aangetrokken en weten ze feilloos waar ze zijn moeten. Nachtvlinders worden niet alleen aangetrokken door geuren, maar ook door licht. Span maar eens een wit laken op en zet er een felle schijnwerper bij. Je zult er versteld van staan hoeveel verschillende soorten nachtvlinders en ook andere insecten er op afkomen.
 

Maar ook dagvlinders foerageren op de wilde kamperfoelie, zoals de glasvleugelpijlstaart (Hemaris fuciformis).
 

Met zijn geelbruine pantser, witte band, zwart achterwerk en doorzichtige vleugels lijkt de glasvleugelpijlstaart op een fors uitgevallen hommel. Het is een snelle vlieger die al stil hangend met zijn lange tong nectar uit bloemen kan drinken.

 

 

En tot besluit ter overdenking een paar dichtregels van Hugo Pos:

 

Geloof me toch, als ik van hier verdwijn

maakt het niet uit. Straks bloeit weer de jasmijn

en geurt de kamperfoelie. Erger zou het wezen

als zij verdwenen waren - ik er nog zou zijn.