Zwanenbloem

(De zwanenzang van Wilma)


redactie - Wilma van Oss


 

Zwanenbloem (Butomus umbellatus)

 

Naamgeving

De soort heet zwanenbloem omdat de (zes) stampers lijken op sierlijke zwaantjes.

Butomus komt van Bous (Grieks) en betekent ‘os’, en van Temno (Grieks) dat ‘snijden’ betekent. Dit omdat als het vee van deze plant eet zich zou kunnen verwonden aan de scherpe randen van het blad.

Zwanenbloem  is in de wereld, de enige soort van de Zwanenbloemfamilie (Butomaceae).

 
Groeiplaats
Zwanenbloem is een water-, moerasplant. In Dreumel  kun je ze vinden in de sloten en langs de Wiel, het Vaticaan en de Kil.
 
Herkenkenmerken
   

De overblijvende plant kan 30 tot 150 cm hoog worden.

De zwanenbloem bloeit van juni tot oktober met lichtroze bloempjes met donkerroze aderen. De bloempjes staan in schermen aan het eind van de stengel.

Als de plant niet bloeit herken je ze aan de wortelstandige bladeren. Deze staan rechtop, zijn lijnvormig, iets gedraaid en onderaan driekantig.

De zwanenbloem heeft een beschermde status.

   
De zwanenzang van de oudste bomen van Dreumel
   

Op de eendenkooi aan de Merenweg, staan de oudste bomen van Dreumel.

Deze knotessen zijn waarschijnlijk tussen 1800 en 1850 aangeplant, toen deze kooi werd aangelegd.

Onder normale omstandigheden bereikt de gewone es (Fraxinus excelsior) een leeftijd van honderd tot honderdvijftig jaar.

Wordt hij steeds geknot dan is driehonderd jaar geen uitzondering. In een beschermde omgeving zoals hier op de kooi zouden deze essen dus ook deze eeuw nog kunnen overleven.

De kooi is eigendom van Staatsbosbeheer en wordt beheerd door Gerard van de Hurk uit Beneden-Leeuwen.

Foto genomen in 2010

 

Inmiddels heeft een schimmel met de naam Chalara fraxinea ‘De Meren’ bereikt. Deze schimmel komt uit het noordoosten van Europa en dook in Vlaanderen voor het eerst op in het najaar van 2010.

De schimmel is niet dodelijk, maar verzwakt de essen doordat ze blad en bast aantast. Andere ziekteverwekkers grijpen hun kans en geven de essen de genadeslag.

De eerste bomen hebben inmiddels al het loodje gelegd en binnen een paar jaar zullen de andere monumentale essen volgen.

 
   

De voorste boom leeft nog, de volgende zijn dit jaar niet meer uitgelopen. De besmetting gaat via de lucht en de bomen besmetten elkaar niet via rechtstreeks contact.

 
   

De dode bomen vormen een groeiplaats voor andere soorten, insecten, planten en schimmels zoals rechts de kogelhoutkoolzwam (Daldinia concentrica).

 

De zwanenzang van de rubriek ‘Plant van de maand’

Dit was  de honderdste aflevering van ‘De plant van de maand’ van mijn hand. In de hoofdrol een soort die thuishoort in het waterrijke Dreumel, een schoonheid is en een soort met een bij deze aflevering passende naam.

Na deze aflevering sta ik mijn plaats af. Planten genoeg! Er zijn veertienhonderd soorten (zaad)planten in Nederland en door de invloed van de rivieren is Dreumel een botanisch rijk gebied. Nu nog een nieuwe redacteur.

Of genoeg van de planten! Plaats voor een nadere rubriek.

 

Bij een afscheid hoort een cadeau. Dat is dit document. Hierin staan zestig van de planten die ik de afgelopen acht jaar heb beschreven. (klik op de foto)

 

Ik wens eenieder een zalig uiteinde en goed begin.

Houdoe!

 

Wilma van Oss

 

Dank je wel Wilma!
 

Vrijwel vanaf het begin in 2007 besprak jij elke maand een (on)kruid in de rubriek "Plant van de maand". Je deed dit als oud-Dreumelnaar met groot enthousiasme en gezien je beroep als bioloog met grote kennis van zaken.

Naast uitleg over het plantje zelf, legde je ook de verbinding met Dreumel en vertelde je allerlei wetenswaardigheden over de plantjes: van toepassingen in de geneeskunde tot verhalen uit de mythologie.

In totaal passeerden er honderd plantjes de revue. Met al deze verhalen heb je een belangrijke bijdrage geleverd aan een stukje natuurgeschiedenis van Dreumel en wij zijn er van overtuigd dat je heel veel bezoekers van onze website hiermee een groot plezier hebt gedaan!

Zoals je zelf al aangeeft is Dreumel een boeiend botanisch gebied en zijn er nog voldoende planten die de moeite van het beschrijven waard zijn. (Dus beste lezers, voelt u zich geroepen om op "uw eigen wijze" het stokje van Wilma over te nemen, dan nodigen wij u van harte uit om contact met ons op te nemen!

Wij hopen verder van harte dat we in de toekomst wellicht nog op andere bijdragen van je kunnen rekenen!

Wilma het gaat je goed!

bestuur Stichting Tremele