|
Naamgeving
|
|
De
kruiskruiden horen bij het geslacht Senecio, wat grijsaard
betekent. Dit heeft te maken met het feit dat wanneer de
plant (bijna) uitgebloeid is de bloeiwijze vol haartjes
zitten.
Dit is het
pluis van de vruchtjes, die moeten zorgen dat de vruchtjes
door de wind worden meegenomen of aan de vacht van dieren
blijven kleven. De naam Jacob (jacoba) verwijst naar de
feestdag van Sint Jacobus de oudere op 25 juli. Dit is
midden in de bloeiperiode: de eerst bloeiende planten zien
we in juni en de bloei duurt tot in september. |
| |
|
Voorkomen
Jacobskruiskruid is een plant die in Nederland
thuishoort.
De plant groeit als
een van de eersten op opengewerkte grond en is niet
erg kieskeurig ten aanzien van de
bodemsamenstelling, maar heeft een voorkeur voor
armere gronden.
Voor de vestiging
(kieming) is open grond nodig, bijvoorbeeld door
beschadiging van de zode door de intensieve
begrazing, vertrapping of door erg ruig maaien. Om
de laatste reden komt de plant steeds meer in
wegbermen en natuurgebieden voor.
Giftig
voor mens en dier
Jacobskruiskruid
is giftig voor de meeste zoogdieren. De plant bevat
hoge concentraties alkaloïden die blijvende schade
toebrengen aan de lever.
Vooral koeien en
paarden lopen gevaar.
Al een kleine
hoeveelheid Jacobskruiskruid
in het voer vormt
een gezondheidsrisico omdat het gif niet wordt
afgebroken, maar ophoopt in de lever.
Het leidt, al naar
gelang de hoeveelheid gegeten planten uiteindelijk
tot de dood. |
 |
|
Senecio |
|
|
| |
|
|
Schapen zijn minder
gevoelig voor Jacobskruiskruid, omdat in de darm het gif uit
Jacobskruiskruid
(gedeeltelijk) onschadelijk wordt gemaakt. Ook voor de mens
is Jacobskruiskruid giftig.
|
|
Droge planten, hooi en
kuilgras vormen grootste
gevaar! |
|
Vers Jacobskruiskruid heeft
een vieze smaak en stinkt en wordt door grazend vee in het
algemeen niet gegeten.
Eenmaal verdroogd (in de nazomer) of geoogst als hooi
of kuilgras verliest de
plant zijn smaak en geur en wordt het kruid wel gegeten door
dieren. |
| |
|
Heel geslacht kruiskruid
is niet pluis
Er zijn veel meer soorten
kruiskruiden in Nederland en die zijn allemaal giftig. Er
wordt over deze soorten minder ophef gemaakt omdat ze minder
massaal voorkomen op plaatsen waar runderen en paarden
grazen of wordt gehooid of minder giftig zijn. |
| |
|
Soort rukt op
Jacobskruiskruid heeft zich
de afgelopen jaren in geheel Europa explosief
uitgebreid.
De verspreiding
gaat erg snel doordat de plant 75.000 tot 200.000 zaden kan
maken en zaad heeft dat heel lang kiemkrachtig blijft.
In Nederland werd de
verspreiding bevorderd door het
verschralen van
natuurgebieden, een natuurvriendelijk beheer van het
openbaar groen en
het gebruik van bloemrijke wildkruidenmengsels (waaronder
Jacobskruiskruid) bij de aanleg van tuinen
en bermen.
Problemen voorkomen
Voorkom open plekken (door
overbegrazing, maaimachines) deze bieden prima
vestigingsmogelijkheden voor de plant.
Als het om weinig planten gaat is handmatige (handschoenen
aan!)) verwijdering een goede optie.
Bij veel planten is het
advies: tweemaal per jaar maaien, waarbij de eerste
maaibeurt voor half juli er voor zorgt dat de plant
voor de bloei wordt afgemaaid. De hergroei wordt verwijderd
in de tweede maaibeurt van eind augustus, begin september. |
| |
|
Soort heeft ook zijn
goede kanten
Voor de meeste
insectensoorten is Jacobskruiskruid niet giftig, sterker
nog, sommige soorten moeten het júist van deze plant hebben.
De bloemen leveren veel nectar en stuifmeel |
| |
 |
Er komen veel
soorten vliegen, zweefvliegen, allerhande
bijensoorten, graafwespen en vlinders op af. Men
schat zo'n 150 soorten. En 30 insectensoorten leven
als larve van de plant.
De
Sint-Jacobsvlinder is wel de meest bekende. Het is
een nachtvlinder die overdag vliegt. Door zijn
kleuren valt hij goed op.
De rupsen van
deze vlinder zijn geel/oranje-zwart gestreept
(zebrarups). Zij kunnen zonder het Jacobskruiskruid
niet overleven. |
 |
|
Jacobsvlinder |
| |
|
|
|
rups
van de Jacobsvlinder |
|
|
Jacobskruiskruid in
Dreumel
Ook in Dreumel rukt het
Jacobskruiskruid op, vooral in de bermen langs de Van
Heemstrabaan, maar ook langs de dijk en
hier en daar in de uiterwaarden.
Een gewaarschuwd mens telt dus voor
twee!!
|
| |
