|
De paardenkastanje |
|
redactie - Wilma van Oss |
|
|
Naamgeving
De naam kastanje heeft
deze soort te danken aan de Tamme kastanje omdat hun zaadbolsters op elkaar
lijken. Deze soorten echter zijn zelfs geen familie van elkaar.
Het
voorvoegsel paarden zou verwijzen naar het gebruik in het land van
oorsprong (Turkije) om paarden bij verkoudheid gekookte kastanjes te voeren.
|
|
Een
ander verhaal is dat paarde slaat op het bladlitteken, dat overblijft
als het blad van de boom valt, dat sprekend lijkt op een hoefijzer. |
|
|
|
Men schat dat in Nederland de oudste
Paardenkastanje, meer dan 300 jaar is en nog stamt uit de 17e eeuw toen deze
soort werd ingevoerd. Dat is wel heel bijzonder, want Paardenkastanjes
worden in het algemeen niet veel ouder dan 150 tot 200 jaar.
In Amsterdam staat de in Nederland
beroemdste Paardenkastanje. Deze 150 jaar oude boom staat bij het Achterhuis
van Anne Frank en wordt genoemd in haar
dagboek.
|
|
Monumentale bomen in Dreumel |
De Paardenkastanjes bij de ingang van Huize Sint
Barbara (zie boven) hebben de bouw (start 1868) en restauratie van de
kerk Sint Barbara van nabij meegemaakt. Ze hebben de meisjesschool
zien bouwen (1920) en ook weer zien afbreken. Ze ‘zagen’ de eerste nonnen
(1921) dit statige pand (de boerderij van Piet van Deursen Nieuw
Pollesteijn) betrekken en ook weer vertrekken. En ze hebben een
watersnood (1926) en twee wereldoorlogen overleefd. |
|
Kenmerken |
|
|
De bladeren van de
Paardekastanje staan tegenover elkaar en zijn (handvormig) samengesteld uit 5
tot 7 blaadjes. De bloemen zijn wit met gele vlekken
De knoppen zijn dik, bruin en
kleverig.
Er zijn ook roodbloeiende
Paardekastanjes.
In de Rooijsestraat nr. 89
(foto rechts) staat
een roodbloeiend exemplaar met een wel heel bijzondere vorm.
|
|
|
|
|
Jonge
roodbloeiende exemplaren staan er nu voor Huize Sint Barbara. Zij
zijn in de plaats gekomen van de monumentale beuken die er
oorspronkelijk stonden. |
|
|
|
Gebruik |
Het
hout van de Paardenkastanje is waardeloos. Dit in tegenstelling van het hout van
de Tamme kastanje dat zonder behandeling jaren goed blijft. Er zijn daarom ook
geen bossen van Paardenkastanjes.
De kastanjes zijn net als eikels
geschikt voer voor varkens, wilde zwijnen en herten. Voor mensen zijn ze
(vanwege de looistoffen) niet eetbaar. Ze hebben wel een aantal andere nuttige
eigenschappen:
|
|
|
Crème voor winterhanden en -
voeten |
|
-
20 kastanjes koken in weinig water, pellen en van de
witte inhoud een puree maken die een aantal dagen in een
pot kan worden bewaard;
|
-
ieder avond voor het slapen gaan deze crème op de
aangedane lichaamsdelen wrijven en deze verbinden;
|
-
deze kuur kan heel goed preventief worden toegepast.
|
Antimotmiddel
|
-
een aantal verse kastanjes aan
een draad rijgen tot een snoer en dit in een klerenkast ophangen.
|
|
Volksgeloof, -wijsheid |
|
Een
kastanje, gedragen in de broekzak (meerdere mag ook, maar in ieder geval een
oneven aantal), zou helpen tegen reumatiek en jicht.
|
|
Paardenkastanje in voortbestaan bedreigd! |
Een mysterieuze aantasting van Paardenkastanje verspreidt zich
razendsnel over Nederland. Bomen krijgen bruine vlekken op de stam en
'bloeden' donker vocht. De aantasting leidt bij ernstige aantasting tot
sterfte van de boom. De boosdoener is een bacterie.
Daarnaast brengen de larven van Paardenkastanjemineermot ernstige
schade toe aan de Paardenkastanje door gangen in de bladeren te graven.
|
|
|
|
|
|
|