Toevallig ? … Afgesproken ? … Of … ?

 redactie: Jodi van der Giesen

reacties/opmerkingen:karibuni@tele2.nl

nr.

3


Het is niet de eerste keer dat het aan de orde komt of zal komen, tijdens de samenstelling van de artikelen die deze rubriek vullen. Telkens lijken de getuigen er nauwelijks toe te doen bij het te boek laten stellen van weer een nieuwe Dreumelnaar of –nares. Toch lijken er niet echt definieerbare, maar desondanks opvallende, relaties te bestaan tussen de personen in vele akten. Een mooi voorbeeld zijn de eerste vier geboorteakten "uit den jare 1852".

De eerste :

   

Getuigen bij deze aangifte zijn :

Johannes Soetekouw

(toevallig bakker van beroep) en …

 

Antonie Verschuren.

 

Deze akte wordt op 2 januari 1852 opgemaakt.

 

   

De tweede :

 

En laat nu de vader op déze akte …

… Antonie Verschuren zijn.

Deze akte wordt op 3 januari 1852 opgemaakt.

 

Hebben de vader van de vórige akte en de vader van déze akte dat nou met elkaar afgesproken of is de ene dienst simpel de andere dienst waard ?

 

   

De direct daaropvolgende,
derde, geboorteakte:

 

Op deze akte, opgemaakt op 5 januari 1852, wordt als eerste getuige opgevoerd:

Willem van Beers.

   

De direct daaropvolgende, vierde,   akte :

 

En wie is de aangevende vader op deze vierde akte, opgemaakt op 7 januari 1852 … ?

Inderdaad, …

Willem van Beers.

 

Wéér een op en neer vriendendienst, of een afspraak tussen twee vrienden of buren, of hoe regelden ze dat destijds eigenlijk ?

 

   

Verderop in het jaar 1852 zien we hetzelfde verschijnsel nóg een keer terugkomen :

Op akte 67 komt vader Arend Groenendaal aangifte doen van zoon Jacobus en o.a. Nicolaas van Hussen, adjunct bakenmeester, is ondertekenende getuige.

En Johannes van Hussen, broer van Nicolaas, bakenmeester, is de tweede getuige.

 

   

En, ja hoor, op de direct daaropvolgende akte is Nicolaas van Hussen zèlf aan de beurt om zich van zijn vaderlijke verplichtingen te kwijten.

En wederom is Johannes van Hussen de getuige.

En ook in 1853 wordt deze traditie dapper voortgezet.

 

   

Op 25 februari 1853 komt Nicolaas van de Boom op het gemeentehuis melden dat hij vader, en Johanna van Sommeren moeder, is geworden van Gerardus.

 

Eén van de getuigen is Diderik van Dijk.

 

Dan, slechts drie dagen verder en wie staat er dan tegenover de secretaris ?

 

   

 

Het zouden goede vrienden van elkaar kunnen zijn, Nicolaas van de Boom en Diderik van Dijk, … maar dan zou je op déze akte als getuige (behalve factotum Johannes Numans) toch wel Nicolaas van de Boom verwachten.

Vreemd, dit onverklaarbare samenspel tussen getuigen, die ineens een (één !!) akte verderop vaders worden en zijn.

 

   

Een week later … Gerardus Janssen meldt de geboorte van zoon Wijnand en getuige …

Derk Bouwmans …

… plaatst zijn handtekening onder deze akte …

 

  

… en …

   

… komt zèlf naar het gemeentehuis, maar liefst 9 dagen later dan de vórige akte, om aangifte te komen doen van de geboorte van dochter Anna Catharina.

Nu als vader.

De volgorde is ook telkens hetzelfde :

Eerst is een persoon altijd éérst getuige, waarna hij al zeer kort daarna zèlf vader wordt

 

   

Alsof vaders die aangifte gààn doen, eerst Dreumel afstropen, op zoek naar vaders die zeer binnenkort ook (verwachten) vader (te) worden en die nu kunnen getuigen voor de meest recente vader. Maar erg praktisch  (en waarschijnlijk) lijkt dat niet.   

 

Nog één … het lijkt eerder regel dan uitzondering !!

 

Gradus van Laar …

… is eerst getuige voor Nicolaas de Bont, bij diens aangifte van dochter Antonia , en vervolgens …

 
   

… op de

daaropvolgende

… akte zien we dat …

 

Gradus van de Laar …

… ZELF vader is geworden van een zoon.

 

 

(En de vader op de vórige akte (Nicolaas de Bont) is géén getuige bij Gradus van de Laar).

 
   

Wéér één … het lijkt wel een epidemie ..

 

 

 

 

 Jan Verhagen éérst als getuige en …

   

EN …

 

9 hele dagen later, maar wel de opvolgende akte nr. 26 …

 

 

Dit gaat elk –maar in ieder geval toch wel mijn- begrip ver te boven !!

   

En het gààt maar door.

 

Antoon van Oort

getuigt op deze akte van 18 juni 1853, (waarschijnlijk) op uitnodiging van

Cornelis Verdijk.

 

   

Maar Cornelis Verdijk is géén getuige als vader Antoon van Oort zèlf,  6 dagen na de vorige akte, aangifte komt doen van zijn zoon Matthijs.

 

 

 

Dus het is ook geen kwestie van …

 

“If you scratch mine,
I’ll scratch yours !”.

 

Het blijft een raadsel.

   

 

Nóg één zien ?

 

 

 

Gerrit Vink vertolkt op deze akte de rol van getuige, maar is …

 

   

… een dag of - beter gezegd13 dagen làter - (mààr wel weer de direct daaropvolgende akte) …

 

… vader geworden van Willem Vink, mede dankzij overigens de veronderstelde vrijwillige medewerking van Magdalena van Dijk, des kind’s moeder.

 

   

Uiterst opvallend en best wel zéér eigenaardig hoe deze samenwerkingen tot stand kwamen en wie daar een organiserende rol in zou hebben kunnen meespelen.

 

 

Deze spectaculaire gang van zaken zet zich ook, schijnbaar onstopbaar, voort in 1854.

 

Peter van Weerdenburg bewijst op deze geboorteakte Willem Driessen een mogelijk grote dienst door getuige te willen zijn.

 

   

En wéér zit er niet één enkele akte tussen en is het daarom wéér de direct na de vorige akte de opvolgende akte waarop …

 

 

… Peter van Weerdenburg, mede namens zijn vrouw Mechelina van Kruijsbergen, aangifte komt doen van zoon Johannes.

 

   

Je zou je hoofd er makkelijk over kunnen breken, tijdens het proberen te vinden van een logische verklaring voor dit fenomeen en mogelijk is er een uiterst simpele verklaring voor.

De kwellende vragen zijn derhalve:

 
  • Hoe komt het dat een persoon ALTIJD éérst getuige is en daarnà pas vader wordt, en nooit andersom?
     

  • Hoe komt het dat dat ELKE KEER gebeurt bij direct opvolgende akten, en er nooit akten tussenin zitten?
     

  • Hoe kwamen deze schijnbare samenwerkingsverbanden of afspraken tot stand?
     

  • Had het gemeentehuis hier nog een belanghebbende of wellicht zelfs een dirigerende rol in?
     

  • Kregen getuigen geld voor de verlening van getuigen-diensten?
     

  • Zou het kunnen dat personen geen léges (betaling voor werkzaamheden van de overheid) schuldig waren als ze zelf geboorteaangifte kwamen doen, als ze ook (eerder) al getuige waren geweest?

 

Stuur uw eventuele suggesties ter opheldering van dit zich alsmaar repeterende mysterie naar karibuni@tele2.nl  a.u.b.