Tjalk voor Picasso

Jan van Rossum
In 1970 op een dinsdag (beursdag) werd ik benaderd door een employé van internationaal makelaars kantoor WLA de Bot. Deze verzocht mij contact op te nemen met een zekere meneer Wunderwald die in het Hilton hotel logeerde in kamer 204.
 
Hij zou geïnteresseerd zijn in de nieuwbouw van een tentoonstellingsschip. Ik beloofde hem dat ik na de beurs contact op zou nemen. De beurs, een verzameling van scheepsbouwers, financiers, makelaars, reders enz. welke elke dinsdag in de grote zaal van het beursgebouw plaatsvindt was nog maar net begonnen, of mijn naam werd omgeroepen. Ik werd vriendelijk verzocht het Hilton te bellen en te vragen naar meneer Wunderwald. Ik heb dit toen gedaan en er kwam een heer aan de telefoon die gemengd Duits, Frans en Italiaans sprak. Hij verzocht mij op een zeer gebiedende toon onmiddellijk naar het Hilton te laten komen, om met hem zijn plannen te bespreken.
 

Bij mij aankomst in Hilton en na kennis gemaakt te hebben met de heer Wunderwald verzocht hij mij een offerte te maken voor een nieuw te bouwen Tjalk, met een paviljoen achterop. Dit schip moest zodanig ingericht worden, dat in het ruim schildersstukken tentoongesteld konden worden. Het vooronder moest worden ingericht als verblijf voor één persoon. Het paviljoen moest worden ingericht met slaapkamer, keuken, badkamer en saloon stuurhuis. Wunderwald drong erop aan zo spoedig mogelijk een offerte uit te brengen om een idee te hebben van de stichtingskosten, zo mogelijk een prijsindicatie. Afgesproken werd dat Wunderwald de volgende dag de werf zou bezoeken. Elk insider weet dat je in dit tijdsbestek geen prijs kunt geven en zeker niet van zulk soort schip en als zodanig uitgerust.
 
De heer Wunderwald drong aan op een indicatie welke ik toen met veel armslagen heb genoemd en dus zeer ruim te noemen was. Afgesproken werd, dat ik de prijs na zou rekenen en deze telefonisch door zou geven. Hij verbleef op dat moment voor een dag of acht in Zwitserland. Telefonisch heb ik hem daarna prijs en levertijd opgegeven. Hij ging daar in principe mee akkoord. En verzocht mij een contract te maken, alsmede een bestek en tekening voor te leggen in Pura (Zwitserland).

Dit alles met de meest mogelijke spoed. Ik weet nog dat me dit niet goed uitkwam, want de werf zat vol met opdrachten, doch ik had wat oudere werknemers die zo'n klus (veel handwerk) zeer graag wilden uitvoeren. Bovendien was de prijs goed en het project niet te groot, zodat dit op een plaats op de werf separaat uitgevoerd kon worden. Voor de volledige informatie: Wunderwald was een oudere heer van 74 jaar oud en kunstschilder van beroep. Zijn compagnon was.................Pablo Picasso!

 

Pablo Picasso
 
Na het gereedkomen van een algemeen plantekening en gewapend met een goed contract en bestek, maakte ik samen met mijn vrouw de reis naar Pura (Zwitserland), Wij werden ontvangen in een vijfsterren hotel, waar wij voor 2 dagen werden ondergebracht. Daar aangekomen lag er een bericht van de heer Wunderwald dat hij met mij wilde dineren en onder dit diner lichte hij de doelstellingen van zijn plannen toe.
 
Het kwam erop neer dat hij dit schip als tentoon-stellingsvaartuig in Cannes (F) af wilde meren en voor het publiek (tegen betaling) toegankelijk wou maken. De nadruk kwam te liggen op de beveiliging en de alarmering van de tentoonstellingsruimte.

Dit  zou met de meest geavanceerde elektronische apparatuur moeten geschieden en zou door Philips worden uitgevoerd. Tijdens dit diner deelde hij mij mede, dat hij ook een partner had, die ook aan dit project deelnam en eveneens kunstschilder was. Hij zou samen met Wunderwald exposeren. Deze partner was zijn buurman in Cannes.

Het schip luisterde inmiddels naar de naam "Le bateau ivre". De heer Wunderwald had nog wat wijzigingen waarna het contract werd getekend er er een stevig glas wijn op werd gedronken.

Alfred Wunderwald legt zijn plannen voor aan Jan van Rossum
   
Consequentie was dat ik Wunderwald naar zijn huis moest brengen, dat boven op de top van een berg bleek te staan. De tocht voerde over smalle bergweggetjes en langs diepe afgronden naar een gerestaureerd oud klooster.
 

De volgende dag nodigde hij me uit voor nog een gesprek en een bezoek aan zijn vrouw. Hij waarschuwde mij nadrukkelijk bij aankomst bij de poort van zijn woning, hard op de grond te stampen, daar er veel giftige adders in de beplanting huisden. En een beet hiervan kon zelfs dodelijk zijn.

De kennismaking met zijn vrouw welke meer dan 80 jaar oud was verliep genoeglijk omdat zij een zeer charmante verschijning was die haar man adoreerde. Wij hebben ook zijn atelier bekeken doch waren niet geïmponeerd door zijn schilderskunst, doch wel door zijn kunstwerken die hij heeft verricht in kerkbeschilderingen.

"le bateau ivre" in aanbouw op de werf in Dreumel

  
   
Voor ons vertrek betaalde Wunderwald contant een groot bedrag als aanbetaling voor "Le bateau ivre". Ook werd afgesproken dat hij aanwezig zou zijn op de werf bij de kiellegging van het schip. Het schip zou 12 maanden na opdracht geleverd worden.
 
Al vrij snel bleek dat de heer Wunderwald overal in geïnteresseerd was behalve in deze kiellegging. Hij wilde alsmaar eten en drinken en legde dagenlang beslag op mij, zat hele dagen op de tekenkamer en bracht overal wijzigingen aan die niet voorzien waren. Zoals bijv. het paviljoen dat aan de buitenzijde bekleed moest worden met houtsnijwerkranden. Het roer moest zijn zoals  bij grote zeilpaviljoenen en moest tevens dienst doen als roer voor twee motoren. Er moest een beweegbare gangway gemaakt worden, die een getijde verschil van circa 2½  meter kon overbruggen. Het schilderwerk kwam te vervallen daar het tijdens transport over de kanalen beschadigd zou worden.
 
Het schip zou in Marseille geschilderd worden, zodat het in mooie staat in Cannes zou arriveren. Verder verliep de bouw voorspoedig dankzij het beperkt blijven van bezoeken van de heer Wunderwald, doch dit had een andere oorzaak namelijk: Wunderwald was thuis in de kelder gevallen en had daarbij enkele ribben gebroken. Ik ben er zeker van dat dit de bouw bespoedigd heeft.
 
Na het gereedkomen werd er proef gevaren, het protocol werd door een beëdigd expert getekend en "Le bateau ivre" was gereed (contractueel was vastgelegd dat een beëdigd expert de proefvaart zou mee maken en een protocol van deugdelijkheid zou verstrekken).

Wunderwald die bij een bezoek aan de werf geïmponeerd was door de Nederlands geüniformeerde waterpolitie, die toevallig op de werf aanwezig waren, besloot om deze mensen tegen vergoeding zijn schip naar Cannes te laten varen. Zij waren hiertoe gaarne bereid en zagen de trip tevens als een vakantietocht. Aldus werd besloten. Ondanks mijn advies om een ervaren schipper, die met de vaarwegen bekend was aan te stellen ging Wunderwald met de waterpolitie in zee. (268 sluizen tot in Marseilles)
 
Op een mooie zaterdag vertrok het stel van de werf, nadat Wunderwald het restant aan betalingen had afgerekend. De gezagvoerder was een lid van de waterpolitie en als matroos ging een collega van hem mee. De gezagvoerder was nadrukkelijk geïnstrueerd over de beperkte roercapaciteit bij kort manoeuvreren. Bij kort manoeuvreren moest hij de twee motoren gebruiken.
 
Bij het wegvaren bleek dat hij het niet allemaal begrepen had, doch zwaar laverend vertok hij van de werf naar de Waal. Waarna hij stroomopwaarts naar Nijmegen vertrok om via het Maas en Waalkanaal en de Maas naar Frankrijk te vertrekken.

’s Zondagmorgen kreeg ik een telefoontje waaruit bleek dat er technische problemen waren en dat "Le bateau ivre" met panne in Weurt lag.

Maandagmorgen stuurde ik een monteur van de werf naar Weurt. En daar bleek dat de schipper het roer er bijna had afgevaren. De hydraulische aandrijving was aan barrels en moest worden vervangen. (verzekering dekte de schade, gebaseerd op de verklaring van de kapitein).

 

"le bateau ivre" in aanbouw op de werf in Dreumel
 
Inmiddels had Wunderwald gearrangeerd dat bij aankomst in Lyon "Le bateau ivre" ontvangen zou worden door de Franse, Duitse en Italiaanse televisie. Om ruim op tijd daar aanwezig te kunnen zijn was hiervoor - rekening houdend met onvoorziene oponthouden - een termijn van 15 dagen gepland.
 
Net voor deze datum kregen wij van Wunderwald een alarmerend bericht met de vraag waarom "le bateau ivre" niet op de bestemde plaats aanwezig was. En dat het comité van ontvangst c.q. de onderscheidende tv stations geen beelden konden maken. Wat was er nou gebeurd?
 
De gezagvoerder heeft waarschijnlijk geen kaarten aan boord gehad en heeft boven in Frankrijk een verkeerde vaarroute genomen en is een groot aantal kilometers verkeerd gevaren. Hij heeft een ander kanaal genomen om weer op de goede route te komen. Hierbij deed zich het feit voor dat de bruggen bij de sluizen lager waren. Doch een goede schipper weet altijd uitkomst. Hij heeft om meer diepgang en zodoende minder hoogte te krijgen, het ruim (tentoonstellingsruimte) gedeeltelijk vol met water gepompt. Dat de nieuwe aanwezige bekledingen en met glas bedekte tentoonstellingswanden, de alarminstallatie, de elektrische installatie, enz, hierdoor grandioos vernield werden is de gezagvoerder blijkbaar op dat moment ontgaan.
   
Enkele dagen na de afgesproken datum arriveerde het schip in Lyon. Men meldde ons dat er verschillende deuken waren gekomen in het schip. Wij hebben hem verzocht zo spoedig mogelijk naar Marseilles te varen, het schip te schilderen en daarna naar Cannes te varen. Waar Wunderwald en Picasso zaten te popelen.

Bij de aankomst van "le bateau ivre" in Cannes werden wij gebeld door Wunderwald (welke niet zonder reden) zeer boos was en mij verzocht mensen te sturen voor reparatie. Na toezegging de kosten hiervan te betalen heb ik een monteur en elektricien naar Cannes gebracht en na 14 dagen weer opgehaald.

De elektricien had alles gerepareerd en mijn monteur had met behulp daarvan een groot aantal deuken doch lang niet alles eruit gehaald en bijgewerkt.

proefvaart in de Dreumelse haven

  
Het is mij niet bekend of Wunderwald en Picasso hun verdere plannen met het schip hebben uitgevoerd. De alarminstallatie is door Philips vervangen en is uiteraard niet door de verzekering betaald.
 
Epiloog

Later is mij ter oren gekomen dat het traject van "le bateau ivre" van Marseille tot Cannes te weten in de golf van Marseilles en langs de kust zeer zwaar is geweest. Ze kwamen in een Mistral terecht en daar het een platbodem was rolde het schip zeer zwaar. En was er paniek uitgebroken onder de dames van de bemanning en iedereen is drie dagen zwaar zeeziek geweest. bovendien had men assistentie van de kustwacht cq reddingsdienst gehad.

Daar de ontvangst in Lyon de mist was ingegaan heb ik ook geen ontmoeting met Picasso gehad. Later toen ik voor reparatie mensen naar Cannes had gebracht, heb ik hem nog even ontmoet en nog even een kort gesprek met hem gevoerd. Uiteraard over "le Bateau lvre" waar hij wel degelijk mee in zijn schik was. Hij vond het een "Tres beau bateau, typisch een Hollandse schip".

Tijdens mijn bezoek aan Cannes kwam mij nog een andere moeilijkheid ter ore: namelijk het probleem dat de verzekering van het schip met inbegrip van de tentoongestelde schilderstukken niet te verzekeren waren. Alleen tegen een enorm hoge premie. Blijkbaar is er aan alles een einde.